De gekleurde paal bij barbershop BAKKES. (Foto: indebuurt Zwolle)

Mysterie opgelost: hierom hebben barbershops bij de ingang een gekleurde paal

Door Hilke Vos 23 mei 2020

Waarschijnlijk loop je jouw favoriete barbershop in Zwolle binnen zonder ook maar een seconde stil te staan bij dat draaiende mechanisme aan de voorgevel. Je weet wel, die paal met rood, wit en blauwe strepen. Snappen we, maar daar brengen we graag verandering in.

Zo’n ‘zuurstok’ wordt ook wel een barbiersstok, barbierspaal of kapperspaal genoemd. Het in het oogspringende object aan de muur is niet alleen om je aandacht te trekken – zeker als ‘ie draait – er zit veel meer achter.

Ziekten en kwaaltjes

Na een zoektocht naar het verhaal lezen we dat in een artikel van Valkenswaard Nieuws. Dat zit zo: in de middeleeuwen hadden barbiers een ander takenpakket dan alleen het scheren van baarden en opfrissen van kapsels. Barbiers waren toen ook een soort medici en mochten onder andere tanden trekken en aderlaten.

Operaties door barbiers

Het aderlaten, het onttrekken van bloed uit een ader, deden ze destijds in de veronderstelling dat hiermee ziekten en kwaaltjes verholpen weden. In de middeleeuwen werden operaties niet uitgevoerd door artsen, maar door monniken en priesters. Barbiers en kappers hielpen hen door kleine en grote operaties uit te voeren wanneer zij handen tekort kwamen. Vandaar de Esculaap, staf met slang, van de god Asklepios, ook op z’n latijn, Esculapius genoemd. Doktoren gebruiken dit symbool nog steeds en kappers, in gewijzigde vorm dus ook.

Tekst gaat verder onder de foto

Doeken met bloed

Voor die operaties werd verband gebruikt. Dat verband zat vaak vol met bloed en moest gewassen worden. Na iedere wasbeurt werd dit uitgehangen aan een witte stok van hout, zodat het lekker kon luchten. Door de wind verstrengelden de doeken, dat leek op een spiraal. Wat we ook lezen in het artikel is dat onder die ‘spiraal’ een wasbak stond, waaraan patiënten zich vastklampten. Niet alleen tegen de pijn, maar ook om de aders te laten opzwellen voor het aderlaten.

Overgewaaid uit Engeland

Nu vraag je je natuurlijk af hoe die spiraal dan in Nederland terecht komt? Dat lezen we ook in het artikel van Valkenswaard Nieuws: in Engeland werden chirurgen later verplicht om een rood-witte paal te gebruiken, de barbieren een blauw-witte. Deze regelgeving waaide vervolgens over. Waarom de barbiersstok tegenwoordig blauwe, rode én witte strepen heeft, is ons niet bekend. Weet jij het wel? Laat het ons weten!

Lees ook: