Mysterie: waarom de grote toren van de Bonaventurakerk bijna niet werd gebouwd

Je moet er niet aan denken: de Bonaventurakerk zonder hoofdtoren. Dat zou er wel heel vreemd hebben uitgezien. Toch was er een moment dat de bouw van de grote toren van 77,2 meter op losse schroeven stond.

Het gebeurde vroeger weleens vaker. Er werd een kerk gebouwd, maar de hoofdtoren volgden in enkele gevallen jaren later. En dat had ook in het geval van de Woerdense Bonaventurakerk kunnen gebeuren.

Money, money, money

En dat had alles met geld te maken. Ook in Woerden. Het ontwerp van de kerk kwam van de hand van architect Nicolaas Molenaar sr. Op dat ontwerp stond het neogotische gebouw met toren, maar de bisschop van Haarlem had bezwaren.

Restrictie

Het waren rond 1890 financieel zware rijden voor het bisdom. De bisschop dacht dat de parochie het nieuwe kerkgebouw niet kon betalen. Het bouwplan van Molenaar werd goedgekeurd, maar met de restrictie dat de hoofdtoren voorlopig niet gebouw mocht worden.

Stadsherberg

Met die restrictie gingen ze op zoek naar een aannemer. De aanbesteding vond plaats op 23 april 1890 in de Stadsherberg. Aannemers mochten zich wel inschrijven met en zonder torenbouw. Er waren 25 inschrijvers en er werd gekozen voor de aannemer die de kerk voor het minste geld kon bouwen.

Dat was C.P.W. Dessing uit Gouda. Hij had zich ingeschreven voor het plan zonder torenbouw. De bouw werd aanbesteed voor ruim 130.000 gulden.

700 heipalen

Vijf dagen na de aanbesteding begon de bouw van de Bonaventurakerk al. Op 12 mei 1890 ging de eerste heipaal de grond in. Op 23 juni van hetzelfde jaar werd de laatste paal geslagen. Voor de basis van de ‘Bona’ werden ruim 700 heipalen gebruikt. Op 14 juli – de feestdag van kerkpatroon H. Bonaventura – werd de eerste steen gelegd.

Tekst gaat verder onder de foto >

En hoe zat het met de toren?

Na het leggen van de eerste steen, greep pastoor Bohnen zijn kans. Hij deed een ‘handige aanval’ op de geldbuidels van de mensen die aanwezig waren. De notabelen konden zijn verzoek blijkbaar niet weerstaan, want aan het einde van de dag was er genoeg geld bij elkaar gehaald om toch de toren meteen te bouwen.

Wat de pastoor – die in mei 1892 overleed – precies heeft gezegd, blijft een mysterie, maar dat hij er persoonlijk voor heeft gezorgd dat de toren tegelijk met de rest werd gebouwd, is een feit. Twintig maanden later was de Bonaventurakerk met hoofdtoren klaar. Op 22 februari 1892 werd de kerk ingewijd door de bisschop van Haarlem.

Skyline

De toren van de Bonaventurakerk staat met zijn 77,2 meter op de 31e plaats van hoogste kerktorens in Nederland. De hoogste kerktoren staat in Utrecht, de Domtoren is 112,32 meter. Weet je dat ook weer.

Bronnen:

• RHC Rijnstreek en Lopikerwaard
• Heemtijdinghen van SHHV (1967, 1)