Mysterie (on)opgelost: zo is Lampegietersavond in Veenendaal ontstaan

Lampegietersavond, of Lammelietjiesoavend zoals de écht Veense zeggen, wordt op de tweede of derde maandag in september gevierd. Niet alleen in Veenendaal, maar ook in andere delen van Utrecht en de Gelderse Vallei. Superleuk, maar waar komt deze traditie eigenlijk vandaan?

Het is feest op de tweede of derde maandag in september. Er is geen exacte datum omdat Lampegietersavond altijd op de maandag gevierd wordt die het meest in de buurt komt van 17 september. Dit kan dus de tweede óf derde maandag zijn. In 2022 is dat op maandag 19 september.

Beschermheilige van de wevers

Maar waar het volksfeest vandaan komt, daarover lopen de meningen uiteen. Dat schrijft Lilian Steensma-Valkenburg in een artikel van De Rijnpost. “Een van die theorieën voert terug naar Westfaalse arbeiders die begin 18e eeuw werk vonden in Veense textielfabrieken. Thuis in Westfalen vierden zij op 17 september het feest van Lambertus, beschermheilige van de wevers. Die traditie brachten ze mee naar ’t Veen.”

Warme chocomelk met slagroom

Die traditie bestaat niet alleen uit verkleedfeestjes en een optocht van dolblije kids met lampionnen, maar ook met een kop warme chocomelk met kaneelbeschuit. Of toch beschuit met anijs? Lilian zocht uit: “Destijds geen kaneelbeschuitjes, maar een varken aan het spit. In de loop der tijd werd het feest vernederlandst. Best mogelijk dat onze Lampegietersavond uit die tijd stamt.”

Er is ook een andere optie, zo schrijft ze in het artikel: “Een ander verklaring is dat het feest pas honderd jaar bestaat en is ingegeven door folklorist Dirk van der Ven die als propagandist ‘Hollands-eigen’ voorop wilde zetten en daartoe ook eigen initiatieven bedacht. Uit onderzoek is naar voren gekomen dat de eerste Lampegiet uit de jaren twintig van de vorige eeuw stamt, een samenwerking tussen de winkeliersvereniging en Van der Ven.”

We ❤ mysteries!

Herken je dit? Je loopt door Veenendaal en je ziet of ontdekt iets waarvan je denkt: waarom is dit eigenlijk? Wij zoeken het graag voor je uit. Tip ons jouw mysterie!

Lees ook: