In Tilburg stonk het en dit is waarom

Tilburg de schôônste stad van ’t laand? “Dat zeggen we allemaal, maar vroeger was dat niet zo,” vertelt stadsgids Paul van Hal van Stadsgidserij Tilburg. “Er stonden vroeger 107 fabriekstorens in Tilburg. Dus geloof me: in de tijd dat hier de schoorstenen rookten en de fabrieken afval loosden in de riviertjes stonk het hier flink.”

Even een geschiedenislesje. Paul vertelt: “De hoogtijdagen voor de textiel in Tilburg waren rond het jaar 1880. Er waren maar liefst 175 fabrieken en ateliers in Tilburg. In die ateliers werkten een paar mensen, in de fabrieken honderden. Ongelooflijk, bijna de hele bevolking zat toen in de textiel.” Al die fabrieken zorgden wel voor een hele hoop afvalwater. En van dat afvalwater kreeg je een enorme stank in Tilburg!

Water reinigen

Fabrieken loosden hun afvalwater in zogeheten waterlopen. Via die waterlopen werd het vuile water afgevoerd. “Van de 34 waterlopen zijn er nu nog twee over,” zegt Paul. Één daarvan is het riviertje De Leij. In het begin van de twintigste eeuw werden er een aantal vloeivelden aangelegd om het water van dit soort waterlopen te zuiveren. Voor het vuile water van De Leij kwam daar in de jaren dertig de waterzuiveringsinstallatie Moerenburg bij. Daar werd het water biologisch gereinigd en dat scheelde een hoop stankoverlast.

De tekst loopt door na de foto >

Waar het wél lekker rook

Om de rivieren liep je vroeger met een grote bocht heen, maar niet overal in Tilburg rook het slecht. Marcel de Reuver, voorzitter en stadsgids van Stadsgidserij Tilburg, herinnert zich een lekkere geur: “Bij de Hasseltrotonde vond je vroeger de Smariusfabriek (de bakkerij en fabrieken van Smarius hebben daarvoor op meerdere plekken gezeten, red.). Die is de jeugd misschien vergeten, maar de oudere generatie Tilburgers kent deze nog wel. Daar rook het altijd zo heerlijk naar brood!”

Bron: Wiki Midden Brabant; Blauwsloten en riolen: een milieu-historische studie over Tilburg en zijn rioolstelsel door Henk van Doremalen.