Mysterie: weet jij wat het Tilburgse woord ‘klotteren’ betekent?

Ja, dat lees je goed: klotteren. Voor een aantal Tilburgers zal het bekend voorkomen, maar wij horen het eigenlijk nog maar weinig. Onze opa’s en oma’s strooiden nog met het woord zoals de pieten met hun snoepgoed doen, maar tegenwoordig is de term zelfs rond deze periode een zeldzaamheid. Klotteren is het oer-Tilburgse woord voor ‘sinterklaasinkopen doen’.

Zo oer-Tilburgs dat ‘het – buiten de dorpen in de naaste omgeving van onze stad – naar wij vermoeden in heel Nederland wel niet verstaan zal worden”, schreef de Tilburgse journalist Pierre van Beek in Tilburgse Taalplastiek. Zijn verhaal rondom het ontstaan van het woord klotteren is schitterend!

Klotteravond

Eigenlijk is klotteren gebonden aan een specifieke avond: de avond vóór pakjesavond. Tegenwoordig kun je al weken van te voren cadeau’s kopen, of hoef je zelfs de deur niet uit wanneer je het online bestelt. Vroeger was dat wel anders, toen had je dus een heuse ‘klotteravond’. Het was een bijzondere avond; het was namelijk de enige avondmarkt van het jaar en werd in eerst instantie gehouden op de Oude Markt bij de Heikese Kerk. Veel soeps was het spul op de klottermarkt eigenlijk nooit: het waren vaak restjes waar de kooplui vanaf wilden. Maar veel mensen hadden in die tijd weinig te besteden en konden daar toch voor een klein prijsje iets op de kop tikken.

Veel soeps was het spul op de klottermarkt eigenlijk nooit

Pierre schreef hierover: “De ‘klottermarkt’ behoorde tot een van de grote attracties van het jaar en – naar een bejaarde stadgenoot meedeelde – was het er steeds zo druk, dat men “wel over de koppen kon lopen”. De cafés voeren er ook wel bij met het nadeel, dat de markt – later op de avond – ontaardde in een “zattemansgedoe”.” Daar hadden wij weleens bij willen zijn!

Betekenis

Leuk en aardig, maar waar komt het woord klotteren nou vandaan? Dat heeft alles te maken met het schoeisel dat mensen op de klottermarkt droegen. Vrúúger droegen de mensen klompen, en de klank die de kleppende klompen maakten werd klotteren genoemd.

Pater Piet Heerkens schreef in zijn bundel “De Knaorrie”:

‘k Zing oe mar van die kleine dingen
in dees zoogenaomde lompe en
onbeschaofde boeretaoltje,
en ’t geklotter van mijn klompe,
simpel as ’n aaw verhaoltje,
heurde gij meschien nie zinge…

Klotteren

In 1934 verkaste de klottermarkt naar het Piusplein en sindsdien was het helaas een aflopende zaak. Ook in die jaren, toen de klottermarkt al van minder groot belang was, bleven de mensen komen in traditionele kleding. Dat wilde zeggen: een blauwe kiel met een rooie zakdoek én stro in de klompen. Klotteren: heb jij het nog meegemaakt?