Tilburgse mysteries: waarom vieren we in andere tijden de 11e van de 11e?

In Tilburg is er op 11 november 2020 geen feest rondom D’n Elfde van d’n Elfde. Zelfs Prins Carnaval wordt niet bekendgemaakt. Waarom vieren we op de 11e van de 11e normaal wel de start van het carnavalsseizoen? We doken de geschiedenis van elluf elluf in en zochten het voor je uit.

Carnaval – ook wel ‘Vastenavond’ genoemd –  is van oorsprong een katholiek feest en wordt vooral in het zuiden van Nederland gevierd. Volgens traditie start carnaval op zondag en duurt het tot dinsdagavond.

Lege Stadhuisstraat

Vrijdag 12 februari 2021 wordt een bijzondere dag. Eigenlijk zou dit dé start van carnaval 2021 zijn, maar in de uitgaansstraten zien we volgend jaar vast weinig hossende Kruikenzeikers. De officiële evenementen van carnaval 2021 zijn namelijk allemaal afgelast door de Carnavalsvereniging Tilburg.

Start van het carnavalsseizoen op elluf elluf

Eigenlijk is 11 november de start van het carnavalsseizoen. Ook wel: De elfde van de elfde. Dit is normaal de dag waarop Prins Carnaval bekend wordt gemaakt en waarop de Raad van Elf voor het eerst vergadert over het komende carnaval. Maar dat zal dit jaar niet gebeuren. Wel nemen Kruikenzeikers met een groen-oranje hart het heft in eigen hand. En dat gebeurt al op 11 november. Zo organiseert carnavalswebshop 013emblemen een muziekbingo.

Waarom 11-11?

Veruit het meest gehoorde antwoord is dat het getal elf al eeuwenlang bekend staat als het getal van dwazen en gekken. Volgens de ene theorie omdat het een dwaze overschrijding is van tien, het getal van de Tien Geboden. De andere theorie legt uit dat het 12 – 1 is: twaalf staat voor volheid wat elf dwaas maakt omdat het nèt niet perfect is.

Vasten uit armoede

Andere bronnen beweren dat elf niks te maken heeft met dwazen maar met armoede. In de middeleeuwen werd er ook voor de kerst gevast. Niet uit religieuze overwegingen, maar uit armoede. Het vlees uit de slachtmaand november moest namelijk bewaard worden tot kerst. Daarmee begonnen ze op 12 november. De dag ervoor werden nog snel de niet houdbare producten met veel feestvertoon opgegeten. Waarom de elfde? Omdat het destijds toch al een feestdag was, namelijk Sint-Maarten.

Vasten voor Kerstmis

Er is ook nog een ander mogelijk verband tussen Sint-Maarten en carnaval. Hierbij draait het niet om armoede maar meer om de kalender. Sint-Maarten markeert de donkere periode voor Kerstmis.

Veertig dagen na de elfde van de elfde is het 21 december, de kortste dag van het jaar. Aan het einde van het Sint-Maartensfeest begon de Sint-Maartensvasten. Zoals carnaval voorafgaat aan de Veertigdagentijd voor Pasen, zo gaat Sint-Maarten vooraf aan de voorbereiding op Kerstmis.

Franse steken

Er bestaat ook nog een andere theorie over de relatie tussen het ‘elf’ en carnaval. Toen aan het eind van de 18e eeuw de Fransen het Rijnland bezetten, werd daar al stevig carnaval gevierd. Maar nu moesten de Franse bezetters op de hak genomen worden. Men zette Franse steken op en koos de elfde van de elfde als datum voor hun spotfeest. Dit naar aanleiding van de drie principes van de Franse Revolutie: Egalité, Liberté et Fraternité. De beginletters vormen het woord ‘elf’.

Alaaf

Leuk weetje: De carnavalsroep Alaaf is mogelijk een verbastering van elf.

2008, stadsprins Pieter dn Irste krijgt uit handen van burgemeester Ruud Vreeman traditioneel de stadssleutel uitgereikt. Foto: ANP

Mysterie opgelost?

Tja, eigenlijk is er dus niet echt één juist antwoord te geven op de vraag: waarom vieren we de 11e van de 11e? Laten we het erop houden dat er altijd een mooie reden is voor een goed fisje! Dit jaar gewoon thuis volgens de coronaregels.

Heb jij nog een Tilburgs mysterie? Je mag ons tippen en dan gaan we het voor je uitzoeken! Mail naar [email protected].