Mysterie: waarom heeft Schiedam eigenlijk netnummer 010?

24 januari 2021
Pam van Nieuwenhuize

Foto: ANP

In de rubriek Mysteries behandelen we iedere week een apart of raar gegeven uit de stad. Wat al die tropische groene vogels hier toch doen bijvoorbeeld. Of waarom die ruïne eigenlijk midden in de stad staat. Deze week: Waarom heeft Schiedam eigenlijk netnummer 010?

010

010 isn’t just a code! Bekende woorden als je uit Rotterdam en omstreken komt. Er lopen zelfs een hoop mensen rond met de getallen 0 1 0 op hun lichaam getatoeëerd. Misschien noem je Schiedam zelf ook wel eens 010. Omdat Schiedam zo dicht tegen Rotterdam aanligt hebben we ons prachtige netnummer aan Roffa te danken. En dat terwijl je waarschijnlijk niet eens (meer) een vaste telefoon in je huis hebt staan! Ja lieve kinderen, vroeger kon je alleen iemand bellen als je thuis was. En belde je naar tante Annie in Schiedam? Dan moest je eerst 010 draaien (draaien inderdaad, niet intoetsen).

Misvatting

Waarom hebben Rotterdam en Schiedam dan 010 en Amsterdam 020, terwijl dat de hoofdstad is? Vaak gehoord: “Dat komt omdat Rotterdam de eerste telefooncentrale van Nederland had.” Fout! Die stond namelijk ‘gewoon’ in 020. In juni 1881 startte daar de eerste telefooncentrale van Nederland, een jaar later volgde Rotterdam. In 1888 kwam er een telefoonlijn van Amsterdam naar Rotterdam. Waarom Rotterdam 010 ‘is’ zit veel ingewikkelder in elkaar, maar eigenlijk komt het op puur toeval neer. Rotterdam en Schiedam hadden net zo goed 080 kunnen zijn, en Den Haag 010. Huh?

Verkeerd verbonden

Vroegâh kreeg je eerst een telefoniste aan de telefoon, tegen wie je dan bijvoorbeeld zei: “Ik wil naar Groningen bellen”, waarna zij je doorverbond met Groningen. Vanaf de jaren ’20 werden er proeven gedaan met telefoonnetten en -districten om de telefoniste overbodig te maken en direct naar een andere stad te bellen. Er werd in de jaren ’30 een nummerplan ontworpen voor landelijk gebruik. Met het eerste cijfer na de nul koos je het district, met het volgende cijfer de sector en met het laatste cijfer het telefoonnet. Pfff, volg je het nog? Het district van Schiedam (Rotterdam) had nummer 08, hier werd uiteindelijk een 1 aan toegevoegd: 018. Amsterdam had district 09 en hier werd bijvoorbeeld een 2 aan toegevoegd: 029.

Van kengetal naar netnummer

De term kengetal ken je misschien wel, dit wordt soms nog steeds gebruikt in plaats van ‘netnummer’. Tot begin jaren ’50 werd de eerste nul van het netnummer geschreven als ‘K’. Vroege Nederlandse automatische telefoontoestellen hadden een kiesschijf met naast cijfers ook nog de letters A t/m H, J en K, zodat de 0 overeenkwam met de K. Volgens sommigen stond K voor ‘kengetal’, een term die overigens al in 1938 officieel werd veranderd in netnummer, maar in de volksmond gewoon nog kengetal werd genoemd. Tot op de dag van vandaag! Toen het telefoonnet geautomatiseerd werd, kreeg elke stad een kengetal toegekend. Het kengetal van Rotterdam, en dus Schiedam, veranderde van 018 in K1800 en Den Haag werd K1700. Het aantal telefoons steeg explosief en in 1954 veranderen de kengetallen en netnummers wéér in heel Nederland. Dat van Schiedam werd 01800. Den Haag kreeg 01700, Amsterdam 02900 en Utrecht 03400.

Van 01800 naar 010

Het telefoongebruik bleef maar toenemen (mensen moesten soms maanden wachten op een aansluiting!) en in de grote steden was er al snel behoefte aan kortere netnummers. En dát is de tijd dat de ons nu zo vertrouwde netnummer 010 werd toegekend. Daarbij werd er gekeken naar de oude netnummers, en geprobeerd werd zo dicht mogelijk bij die nummers te blijven. Nu komen we ergens. Amsterdam veranderde van 02900 naar 020, Utrecht van 03400 naar 030 en Schiedam? Je raadt het al: netnummer 01800 werd 010. Den Haag met 01700 kreeg 070, omdat 010 dus al vergeven was aan district Rotterdam. In ons district begonnen ze ooit eerder met ‘ombouwen’ dan in Den Haag, hier stond tenslotte ook al eerder een districtscentrale. Hadden ze Den Haag eerder gedaan, dan had Den Haag dus zomaar 010 geweest kunnen zijn! Noem het toeval, noem het administratieve willekeur, maar het heeft in ieder geval niet veel met ‘de eerste zijn’ te maken.

You’ll never call alone

Wist je dat Schiedam niet de enige is die nultien tot haar netnummer mag rekenen? In Berkel en Rodenrijs, Bergschenhoek, Bleiswijk, Capelle aan den IJssel, Vlaardingen, Maassluis, Maasland, Rhoon, de Albrandswaard, Poortugaal, Hoogvliet, Pernis, Vondelingenplaat en de Botlek hebben ze namelijk ook 010 voor hun telefoonnummer. Nul Tien is dus een stuk groter dan je misschien dacht! Ons ‘oude’ netnummer 0180 is ook gewoon nog steeds in gebruik. Als je een nummer belt in Zevenhuizen, Nieuwerkerk aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel, Krimpen aan de Lek, Ouderkerk aan den IJssel, Lekkerkerk, Ridderkerk of Barendrecht begint die met nul achttien nul. Maar dat bekt een stuk minder lekker, toch?

Nu weet je waar ons netnummer 010 vandaan komt! Zit je ook al tijden met een Schiedams mysterie? Of is je iets opgevallen in de stad en wil je weten wat of waarom dat is? Laat het ons weten, dan gaan wij er alles aan doen om dit mysterie te ontrafelen!