Mysterie: wat is het verhaal achter de ruïne in Schiedam?

Je bent er als Schiedammer waarschijnlijk al tig keer voorbij gewandeld: de ruïne aan de Broersvest, naast het theater. Maar wat doet die ruïne eigenlijk daar? Wat was het vroeger? En wie is dat standbeeld dat ervoor staat? Wij zochten het voor je uit.

Aleid van wat?

Niet wetende dat haar naam vandaag de dag nog zo belangrijk zou zijn voor onze stad, deed Aleida in haar regeringsjaren wat ze moest doen. Ze was slim en sterk, zorgde voor economische groei, stichtte de eerste kerk, het Gasthuis én bovenop alles: Aleida verleende Schiedam in 1275 stadsrechten. De eerste Schiedamse powervrouw dus!

Dat haar voornaam Aleid(a) was, dat weten we natuurlijk wel. Haar verschillende achternamen daarentegen is nogal een verhaal. We gaan even terug naar de tijd waarin Schiedam nog een kleine ‘nederzetting’ was. Aleid van Holland, dochter van Floris IV van Holland en Machteld van Brabant, huwde met Jan van Avesnes.  In 1257 overleed Jan en werd Aleida van Avesnes benoemd tot gravin van Henegouwen. Een jaar later legde ook haar broer het loodje, en werd ze ook nog eens regentes van Holland. Dus Aleid van Holland werd Aleida van Avesnes, Aleida van Henegouwen en weer Aleida van Holland. Volg je het nog?

Huis te Riviere

Vroeger hoorde bij regeren natuurlijk een bigass kasteel. En onze Aleida liet er niet zomaar een bouwen. Omstreek 1260 werden de eerste stenen van haar ‘Huis te Riviere’ bouwen, het op een na grootste kasteel van Holland en Zeeland. Het werd gezien als een symbool voor haar grote politieke ambities. Tijdens de tachtigjarige oorlog werd het kasteel, mede door de Schiedammers zelf, verwoest uit de angst dat de Spanjaarden het zouden veroveren. Helaas pindakaas voor het kasteel, maar anders hadden we nu misschien Spaans gepraat in Schiedam.

De ruïne

De vrijstaande ruïne van Schiedam bleef jarenlang achter hekken staan, iedereen was het erover eens dat er geen ander bouwwerk zó verbonden was met de Schiedamse geschiedenis. Om de ruïne eer aan te doen werd het standbeeld ‘Vrouwe Aleida’ gemaakt en ervoor geplaatst. Het stadskantoor en het Theater aan de Schie werden er vlak tegenaan gebouwd, zodat de ruïne op symbolische wijze onderdeel werd van de stad. Het valt je soms niet eens meer op, maar de geschiedenis van Schiedam ligt midden in het stadshart. Wij knikken na vandaag wel even naar Aleida, als we voorbij fietsen.

In deze rubriek behandelen we iedere week een Schiedams mysterie: een opvallend of apart gegeven uit de stad. Wat er eigenlijk Spaans is aan de Spaanse Polder bijvoorbeeld. Of waarom de bijnaam van Schiedam ‘Zwart Nazareth’ is. Heb jij nog een leuk Schiedams mysterie? Tip dan de redactie.