Wat zijn toch die lampjes in de straten van Rotterdam?

Overdag vallen ze minder op, maar ’s avonds vormen ze een lichtgevend pad door Rotterdam: rode LED-lampjes in de stoep met het silhouet van De Verwoeste Stad (‘Jan Gat‘), een bommenwerper en vuur. Wellicht is dit geen mysterie voor je, maar misschien vraag je je al jaren af wat die rode dingen voor je deur doen.

Bombardement

Op 14 mei 1940 werd Rotterdam gebombardeerd door de Duitse Luftwaffe. Maar liefst 54 bommenwerpers kwamen vanuit het oosten aanvliegen en gooiden 97.000 kilo brisantbommen in een brede strook over Rotterdam, van Kralingen tot aan het Hofplein. In een kwartier tijd werd een groot deel van het centrum verwoest.

Door het warme en droge voorjaarsweer én een flinke wind, breidde de vlammenzee zich snel uit. De brandweer had grote moeite om alles onder controle te krijgen, de waterleidingen waren ook voor een groot deel verwoest. De stad brandde dagen achter elkaar.

Lees verder onder foto >

Brandgrens

De brandgrens is een uniek begrip in Rotterdam. De grens markeert het gebied dat door het bombardement en de branden is verwoest. Rotterdam begon met puinruimen op 18 mei 1945, en is eigenlijk nooit gestopt met plannen en bouwen. In 1946 werd in de wederopbouwplannen van stedenbouwkundige Van Traa de term ‘brandgrens’ voor het eerst voor het echie gebruikt. Op de kaart hieronder zie je de brandgrens met rood aangegeven. De zwarte stippen zijn bominslagen.

Lees verder onder foto >

Verlicht

Er kwam in de 21e eeuw steeds meer animo om de brandgrens als permanente herinnering te laten voortleven. Het gemeentebestuur besloot in 2006 dat de brandgrens gemarkeerd moest worden met behulp van lampjes in de stoepen en straten. Rotterdam omarmde het idee massaal, en op 14 mei 2007 werd voor het eerst met meer dan honderd schijnwerpers de gehele brandgrens verlicht. In 2008 werd dit nog een keer gedaan, voorlopig voor het laatst. Gelukkig hebben we de foto’s nog!

Lees verder onder foto >

Groene lampjes

Op het Noordereiland een groen lampje gezien? Dat klopt! De koppen van het Noordereiland zijn niet door de Duitsers, maar bij de verdediging van de stad door Nederlands vuur verwoest. Aan de overkant van de Maasbruggen schoten de Nederlandse mariniers op de Duitsers die op het Noordereiland zaten, in het groene icoon ontbreekt daarom ook het silhouet van de Duitse bommenwerper. Met de onthulling van de laatste brandgrenssteen op het Noordereiland aan de Prins Hendrikkade werd het project op 21 augustus 2010 formeel afgerond.

Lees verder onder foto >

Trip down memory lane

Wil je een route wandelen langs de lampen van de brandgrens? Dat kan! Je moet wel je wandelschoenen aantrekken, want de totale lengte van de ‘route’ bedraagt zo’n 12 kilometer. Het contrast van sommige straten en gebouwen is triest, maar toch ook mooi om te zien. Oud en nieuw, samen in één stad. De brandgrens is soms echt letterlijk aanwezig!

Bron: ww.brandgrens.nl, Stadsarchief Rotterdam.