Het Kolpinghuis in 1882 (Regionaal Archief Nijmegen)

Nijmegen toen: dit gebeurde er vroeger in het Kolpinghuis

Door Eveline de Boer 8 december 2019

Op de hoek van de Smetiusstraat in Nijmegen vind je een kolossaal gebouw: het Kolpinghuis. Eerder vroegen ons al af wat er hier eigenlijk binnen gebeurt. Maar wat was de functie van dit grote gebouw eigenlijk toen het gebouwd werd? Wij zochten het voor je uit! Op de website van het huis van de Nijmeegse geschiedenis vonden we veel informatie over het gebruik en ontstaan van het Kolpinghuis en de Kolpingvereniging.

Kolpingvereniging

In de eerste helft van de negentiende eeuw waren de werkomstandigheden voor de arbeidersklasse slecht. Adolph Kolping, een Duitse priester, zette zich tijdens zijn leven actief in om het lot van jonge arbeiders te verbeteren. In 1849 richtte hij een vereniging op in Keulen: de Gezellenvereniging. Deze werd later bekend als de Sint Jozef Gezellenvereniging en kennen we nu als de Kolpingvereniging, lezen we op de website van het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis .

Overgewaaid naar Nederland

Op rondreis door Duitsland raakte Johan Poelen in 1879 onder de indruk van de Duitse Gezellenvereniging. Toen hij terugkwam in Nederland ging hij daarom gelijk opzoek naar een priester die in Nijmegen de leiding wilde nemen om een soortgelijke vereniging ook hier op te zetten. L.C. Hoctin, priester van de Molenstraatsparochie, wilde dit wel en richtte een eigen Katholieke Gezellenvereniging op in 1880.

Sint-Josephshof

In 1883 was het verenigingsgebouw aan de Smetiusstraat af. Het gebouw kreeg de naam: Sint-Josephshof. Echter begon het gebouw al snel bekend te staan als het Kolpinghuis. De vereniging groeide hard en het gebouw werd al snel te klein. Naar ontwerp van A. van de Boogaard werd de verbouwing en flinke uitbreiding in 1890 voltooid. Na de Tweede Wereldoorlog was de omvang van de Kolpingvereniging sterk afgenomen en landelijk werd de vereniging opgeheven.

Rechts (aan de Smetiusstraat) het pand van de Katholieke Gezellenvereeniging (Regionaal Archief Nijmegen)

Kolpinghuis

Over de jaren heen zijn er flinke veranderingen geweest aan het aanzicht van het Kolpinghuis. Iedereen kent het Kolpinghuis nu van de dominante voorbouw, maar die was er vroeger helemaal niet. Het Kolpinghuis werd een zalencentrum waarvan de vereniging, de enige nog bestaande Nederlandse Kolpingvereniging, een vaste gebruiker is. In 2005 heeft de vereniging ter gelegenheid van haar 125-jarig bestaan de erepenning van de stad Nijmegen ontvangen.