Dichtgemetselde vensters en een waterpomp waar ooit bier uit kwam: dit is het verhaal achter het Leidse Pieter Loridanshofje

Onze Willem bezoekt als stadsgids met zijn wandelaars vaak het Pieter Loridanshofje aan de Varkenmarkt. Hij noemt dit dan altijd het Leidse ‘bierhofje’. Als je voor het hofje staat, zie je vensters die dichtgemetseld zijn (kijk maar op de foto hierboven). We vertellen je hoe onze vertelvader aan de bijnaam van dit hofje komt en waarom die vensters zijn dichtgemetseld.

Door: Willem Hogendoorn.

Dit verhaal begint in de Franse tijd (begin negentiende eeuw) werd ingevoerd dat je onroerend goed belasting moest gaan betalen naar ‘draagkracht’. Hoe rijk je was werd onder andere bepaald door het aantal ramen dat je huis had, waar licht door naar binnenkwam. Dat werd ook in Leiden ingevoerd. Leidenaars hielden echter niet zo van belasting betalen en gingen dit ontwijken door vensters dicht te metselen.

Geen belastingontduikers

Bij dit hofje is dit alleen niet gebeurd. Achter de dichte vensters waren de bedsteden. Daar mocht je vanaf de straat natuurlijk geen zicht op hebben. De architect vond alleen een grote strakke muur ook niet mooi en maakte de muur daarom speelser door er ‘blinde nissen’ in aan te brengen. Geen belastingontduikers dus.

Er werd Frans gesproken

Het hofje is gesticht door de Waalse geloofsvluchteling Pieter Loridan. Het bestaat uit twaalf kleine huisjes rond een binnenplaats. In het testament van Loridan was bepaald dat de huisjes op het hofje waren bestemd voor arme bejaarden van Waalse afkomst, die lid waren van de Waalse Kerk. De ‘voertaal’ in het hofje was daardoor Frans. In 1964 werd het hofje gered van de sloop door DUWO-studentenhuisvesting, die het opkocht en opknapte. Nu wonen er studenten.

Het hofje is gebouwd op de plek van de vroegere herberg de Vergulde Wagen. In de begin tijd werd er brood en turf verstrekt en de bewoners kregen dagelijks gratis bier. Tweemaal daags luidde de portier de bierbel: het teken dat de bewoners hun bier konden ophalen. Wie niet op tijd kwam kreeg niets. In 1658 lieten de stadsbestuurders twaalf bierkannen maken voorzien van de huisnummers.

Lees verder onder de afbeelding.

Helaas voor de studenten die er nu wonen; het bier is niet meer gratis. Bij de opening in 1964 zorgden de studenten wel voor een stunt door bier uit de waterpomp te laten stromen. En ik zie regelmatig (lege) bierkratten in het hofje staan als ik er kom.

Voor mij is dit dus een leuk bierhofje. Op de foto hierboven zien we de binnenplaats met de gemeenschappelijke water-/bierpomp.