Femke uit Hengelo werd ineens doof en helpt nu lotgenoten: ‘Schaam je niet’

Misschien herinner jij je het hamsteren-gebaar van gebarentolk Irma Sluis tijdens de coronapersconferentie nog wel. Hoe grappig Irma’s moment ook was, gebarentaal is voor veel mensen die doof of slechthorend zijn een uitkomst. Want het zal je maar gebeuren: je wordt ineens doof. Het overkwam Femke Keupink (34) uit Hengelo, die als puber steeds slechter begint te horen. “Dit is het ergste wat mij kan overkomen”, is haar gedachte. Niets blijkt minder waar.

“Het is klote en fucking moeilijk”, zegt Femke. Hoe kom je aan een gebarentolk? En hoe leer je dove mensen kennen? Volgens Femke heeft de dovencultuur zoveel te bieden, je moet alleen weten waar je alles kunt vinden. Wist jij dat je bijvoorbeeld versieringen hebt voor een gehoorapparaat? ‘Hoorbellen’ in plaats van oorbellen.

‘Shit… Ik hoor gewoon niks’

Het begint allemaal in haar pubertijd. De radio gaat steeds harder en het lijkt erop dat Femke steeds slechter gaat horen. Dit gaat niet meer om het ‘puberen’, haar ouders zijn het zat. Femke moet haar oren laten checken en doet een gehoortest. “Ik voelde het piepje wel, dus ik wist dat ik moest drukken”, vertelt Femke. “Maar shit… Ik hoor gewoon niks.”

De schaamte

Het viel enigszins nog mee: Femke hoort 35 procent minder en valt daarmee in de eerste categorie hoortoestellen. Net voor haar twintigste verjaardag krijgt Femke zo’n gehoorapparaat. “Gelukkig had ik toen nog lang haar dus kon ik ze goed verbergen”, vertelt Femke. “Ik schaamde me.”

‘Hier moet ik heen’

Femke wordt depressief en kampt met suïcidale gedachtes. “Tot mijn 27ste ben ik niet open geweest over mijn doofheid”, zegt Femke. Haar gehoor gaat steeds verder achteruit (nu 82 procent minder). Ze kan het niet accepteren en erover praten doet Femke al helemaal niet. Tot het moment dat er een dovencafé in Amsterdam opent. “Hier moet ik heen”, zegt Femke tegen haar moeder. Zo gezegd, zo gedaan: moeder en dochter stappen in de trein om een kop koffie te drinken in de hoofdstad.

De knop ging om

Dat ene kopje koffie worden er vier. Femke heeft in één middag tientallen Facebookvrienden erbij en een heel boekwerk aan adressen waar ze als slechthorende terecht kan. “Er ging een wereld voor mij open. Er zijn zoveel mensen die hetzelfde ervaren als ik”, vertelt Femke. “Ik kon mij in het leven gewoon niet alleen redden. Een simpel belletje moesten mijn ouders nog voor mij doen en dan ben je 27 jaar. Dat is gewoon kut! Eindelijk zag ik dat ik dit kon veranderen en er ging een knop om.”

‘Dit is toch gaaf!’

Femke is van mening dat het aanbod van gebarentaallessen in Twente té schaars is. “Daar moet verandering in komen”, stelt Femke. Ze is vastbesloten om mensen te helpen zoals zij. Ze volgt gebarentaallessen, trainingen, opleidingen en cursussen. Nu is haar officiële titel is ‘ervaringsdeskundige’ en werkt ze in de GGZ. Ook wil ze workshops gebarentaal gaan geven.

Nog voor corona en voor de populariteit van de gebarentolk Irma Sluis, mailt Femke de Bibliotheek Hengelo of ze daar in een ruimte deze trainingen mag geven. Dat mag. En raad eens? De eerste groep bestond uit 32 Hengeloërs! Allemaal wilden ze dolgraag gebarentaal leren, zoals docenten van het ROC van Twente die met slechthorende leerlingen willen communiceren. “Dat is toch gaaf”, roept Femke.

Nieuwe start

Inmiddels is Femke zo enthousiast dat ze ook haar eigen lesboeken heeft ontwikkeld. In september 2022 start er een nieuwe groep met de workshop ‘Kennis maken met Gebaren’ waar dan weer een tandarts, een juwelier en een zweminstructeur aan meedoen. Ook ziet Femke dat er gewoon veel interesse is in deze visuele taal. “Gebarentaal is echt een prachtige taal en sinds twee jaar eindelijk een officiële taal.”

‘Je bent niet alleen’

Het is tot op de dag van vandaag niet bekend waarom het gehoor van Femke zo achteruit gaat. Wat Femke wel weet, is dat ze graag mensen helpt. “Het begint vaak bij de juiste informatie en een stukje acceptatie”, legt Femke uit. “Er is zoveel wat de dovencultuur te bieden heeft en er zijn ontelbaar veel hulpmiddelen. Schaam je niet! Neem die tolk mee, laat je gehoorapparaat zien en vraag om hulp. Want je bent niet alleen.” En Femke? Die schaamt zich niet meer. “Mijn hoortoestel is een onderdeel van mij en daar ben ik trots op.”