Rik (24) speelt orgel in de St. Bavokerk: ‘Ik ben vroeger gehersenspoeld door een computerspel’

We kennen allemaal wel iemand met een gouden keeltje, iemand die prachtig piano speelt of iemand die op elk feestje een gitaar erbij pakt. Maar organisten spreek je zelden: “De meeste mensen weten eigenlijk niet eens hoe een orgel eruitziet en wat je er allemaal mee kan. Ik moet het altijd uitleggen met foto’s”, vertelt Rik terwijl hij door zijn fotoalbum scrolt.

Gehersenspoeld

Gelovig is hij niet en kerken vond hij eigenlijk ook nooit zo bijzonder. Op de vraag hoe hij in de orgelwereld terecht is gekomen, reageert Rik dan ook lachend: “Waarschijnlijk ben ik vroeger gehersenspoeld door het computerspel RollerCoaster Tycoon. Daarop kon ik zelf een achtergrondmuziekje uitzoeken en dat was de Toccata van Widor. Ik speelde het spel uren achter elkaar en hoorde dit orgelstuk van zes minuten dus in een constante loop. Later ben ik steeds vaker naar andere stukken gaan luisteren en vanaf mijn elfde zat ik zelf achter een orgel.”

Haarlemse Stadsorganist

De orgeldocent van Rik is niemand minder dan de stadsorganist van Haarlem, Anton Pauw: “Hij begeleidde altijd de excursies naar het grote orgel van de St. Bavokerk en daar was ik soms ook bij. Uiteindelijk heb ik hem uitgekozen als docent, omdat het gewoon een ontzettend goede muzikant is. Naast zijn waardevolle lessen leer ik ook veel door elke dag naar orgelmuziek te luisteren en te analyseren wat ik voel, hoor en vind.”

Tekst gaat verder onder de foto

Tijdmachine

“Ik ben eigenlijk pas vier jaar echt fanatiek aan het orgel spelen. Doordat ik steeds meer over de muziek leerde, begon ik het ook steeds leuker te vinden. Ik begon te ontdekken hoe stukken in elkaar zitten en wat de geschiedenis erachter is. Inmiddels voelt deze muziek als een soort tijdmachine voor mij. Elk geluid creëert een energie of een gevoel. Vroeger heeft iemand zo’n energie bedacht door bepaalde geluiden samen te voegen. Als ik nu stukken van vroeger speel, is het alsof ik terugga naar het moment waarop die energie is ontstaan.”

Twaalf vingers

Wij spraken met Rik af in de Waalse Kerk om zijn orgelspel te bewonderen. Hier laat hij zien dat hij ook zijn voeten inzet tijdens het spelen: “Een violist gebruikt één hand om toonhoogtes aan te geven en heeft dus ook maar één notenbalk op het bladmuziek staan. Bij een piano heb je al twee handen beschikbaar en dus twee notenbalken, maar bij een orgel gebruik je ook je voeten. Drie notenbalken dus. Het toetsenbord onder mijn voeten is een soort verlengstuk van de handtoetsenborden.”

Tekst gaat verder onder de foto

Wat de pot schaft

Het drong al snel tot ons door hoe veelzijdig dit instrument is. Rik vergelijkt het ook wel met koken: “Een orgel bestaat eigenlijk uit ontzettend veel ingrediënten. Door precies de juiste ingrediënten bij elkaar te gooien wordt het een mooi recept. Soms krijg je horrormuziek voorgeschoteld en een andere keer is het klassiek. Je kan zelfs onweersgeluiden of sirenes naspelen. Vaak lijkt het alsof ik een volledig orkest tot mijn beschikking heb als ik speel.”

Vleermuis

Kijkend naar het orgel van de Waalse Kerk, vroegen wij ons af hoe dit instrument wordt schoongemaakt: “Dat gebeurt eigenlijk zelden. Toevallig wordt het orgel in de St. Bavokerk binnenkort wel helemaal schoongemaakt en gerestaureerd. De grootste pijp van 11 meter werkt al jaren niet meer. We hopen dat hij wordt gemaakt en dat we erachter komen waardoor hij kapot is gegaan. Ik denk zelf dat er ooit een vleermuis in is gekukeld, maar tegenwoordig zitten er roostertjes boven de pijpen hoor!”

Tekst gaat verder onder de foto

Toekomst

Vanaf deze week begeleidt Rik met zijn orgelspel elke donderdag een dienst in de St. Bavokerk. Rik hoopt het uiteindelijk ook ver te kunnen schoppen met zijn eigen muziek: “Voor zover dat kan dan, in deze wereld. Het is nou eenmaal een heel klein genre, maar daardoor kan het wel alleen maar groeien. Later hoop ik muziek uit te brengen waar ook jongeren naar willen luisteren. Ik schrijf al stukken, maar ben nu nog erg kritisch op mezelf.”

11 en 12 september is het Open Monumentendag en kan het orgel van de St. Bavokerk gratis worden bezocht!