Haarlems mysterie: wat doet die man met zijn mond open boven Van der Pigge?

In de rubriek ‘Haarlemse mysteries’ lossen we elke week een Haarlems raadsel op. Dingen die je altijd al had willen weten of dingen waarvan je nog niet eens wist dat je ze wilt weten. Deze week duiken we in het mysterie van de man met de open mond boven Van der Pigge. Wie is dat en wat doet hij daar? 

Vroeger – en dan hebben we het over honderden jaren geleden – had je in de steden mensen die zich met de gezondheid bezighielden. Dat waren de barbiers en de chirurgijnen. Je zou denken dat een barbier een kapper was, dat klopt ook, maar vroeger deden zij meer dan alleen knippen en scheren. Zij trokken ook bijvoorbeeld kiezen. Eigenlijk deden de barbiers de vuilere medische klusjes. Het iets schonere werk werd gedaan door de chirurgijn en daarboven kwam dan weer een arts.

Goed werk

Maar of het nou barbiers, chirurgijnen of artsen waren, zij waren gevestigd op een vast adres in de stad. Ze móesten dus wel goed werk verrichten. Deden ze het niet goed en verging het de patiënt niet al te best, dan konden ze hun zaakje wel opdoeken. Daar kwam niemand meer terug. Maar wat heeft dat nou met die man met de open mond te maken?

Nou, dat zit zo. Je had in die tijd nog een ander soort medicijnman. Er waren namelijk ook marskramers die met geneesmiddelen in een kistje op hun rug van stad naar stad trokken. Tja, hoe kon je er nou van op aan dat die pillen wel goed waren? De marskramer trok na het verkopen van zijn waren weer verder, dus hem vertrouwen, dat was een dingetje. Daarom namen die marskramers een knechtje mee.

De gaper

Dat knechtje, die de gaper werd genoemd, moest zijn mond wagenwijd opendoen en zijn tong uitsteken. Zo kon de marskramer een pil op de tong leggen waar iedereen het kon zien. Even doorslikken en wachten… Viel de arme jongen niet dood neer, dan waren de pillen goed en had jij geluk, je kon de pillen met een gerust hart kopen. Of misschien was het geluk in dit geval vooral voor de gaper.

Tekst loopt verder onder de foto

Typisch Nederlands symbool

Je raadt het inmiddels wel, het beeld van de man met de open mond, dat zijn dus gapers. En die werden, samen met de vijzel, het symbool voor drogisterijen. Een typisch Nederlands symbool trouwens, elders zul je geen gapers aantreffen.

Van der Pigge

Sinds 1849 zit drogisterij Van Der Pigge op het adres aan de Gierstraat 3. Nog eerder dan de V&D, die was er pas vanaf 1930. Het behoud van de drogisterij ging met de komst van V&D ook niet zonder slag of stoot. De oorspronkelijke gebouwen op deze plaats werden namelijk voor de bouw van V&D allemaal afgebroken. Maar de eigenaar van drogisterij Van der Pigge aan de Gierstraat weigerde zijn pand te verkopen, waardoor het nieuwe pand van het warenhuis eromheen werd gebouwd.

Meerdere gapers

Misschien is jou ook wel opgevallen dat je veel meer dan één gaper bij Van der Pigge ziet. De hele winkel staat er vol mee! In 1942 hield de eigenaar van Van der Pigge ook een gapers-tentoonstelling op de Grote Markt. Daaruit blijkt dus wel dat de collectie gapers al langere tijd in het bezit is van de drogisterij.

3

Wij lossen jouw mysterie op!

Loop jij ook rond met een Haarlems mysterie? Iets waarvan je je altijd al hebt afgevraagd hoe het precies zit. Stuur ons een mailtje of stuur jouw mysterie via het tipformulier en dan zoeken we het voor je uit! 

Drogisterij Van der Pigge

4,9

(100)

Gierstraat 3, 2011 GA Haarlem

Nu geopend

Meer informatie

Meer informatie

Lees ook