Mysterie opgelost: Zo komen Haarlemse straatnamen aan hun naam

We hebben al best wat artikelen geschreven over Haarlemse straatnamen, maar hoe komen ze eigenlijk aan die namen? Waar komen ze vandaan en wie bepaalt dat? We vonden iemand die ons daar alles over kan vertellen!

Esther Weidema-Dreijer werkt voor gemeente Haarlem als secretaris van de Commissie Naamgeving Haarlem en Zandvoort. Wij vroegen haar hoe de Haarlemse straatnamen eigenlijk tot stand komen.

Hoe krijgt een straat een naam toegewezen?

Esther: “Een straatnaam wordt bedacht door de Commissie Naamgeving die sinds 1953 in het leven is geroepen, daarvoor werd het door het college bedacht. De namen worden ter advisering aangeboden en vastgesteld door de burgemeester en wethouders. De archivaris is de voorzitter, onze stadsarcheoloog en geschiedkundige zit er in namens de Historische Vereniging Haerlem en vertegenwoordigt hiermee de Haarlemse burgers. Een ambtenaar van de afdeling Omgevingsbeleid praat mee evenals iemand van de afdeling Burgerzaken van de gemeente en er is een ambtelijke secretaris. Ook heeft Post.NL een zetel, vanwege het belang van vlot sorteerwerk. Zij letten extra op de eerste 4 letters van een straatnaam, deze mogen namelijk niet hetzelfde zijn.”

Zijn er bepaalde namen, landen of woorden die niet gebruikt verboden in een straatnaam?

“Eén van de uitgangspunten is dat straatnamen niet teveel op elkaar mogen lijken, dat geeft teveel verwarring. Een naam moet ook bruikbaar zijn in de spreektaal en uniek in de desbetreffende gemeente. In totaal mag de naam ook niet meer dan 24 karakters lang zijn, anders wordt het straatnaambord te lang en past het niet meer in de envelopvenster, mocht je een brief versturen. De commissie probeert om groepen van gelijksoortige straatnamen te bedenken, zodat men bij het horen van de naam bij benadering weet waar men die straat kan vinden.

Er zijn namen die we nooit zullen gebruiken. Zo zal Hitler nooit vernoemd worden en tegenwoordig wordt er ook onderzocht (voor zover dat kan) of de betreffende persoon niet een ‘misdadig’ verleden heeft. Ook moet je zijn overleden om benoemd te worden, met uitzondering van leden van het koningshuis. Verder worden de namen zorgvuldig afgewogen en bij een toevoeging in een bepaalde buurt wordt er gekeken naar de groepering van de namen in die buurt en wordt daarop voortgeborduurd.”

Blijven de straatnamen altijd hetzelfde, of kan een naam ook veranderd worden?

“Het gebeurt in een enkel geval dat een straatnaam wijzigt, het kan voorkomen dat bij een nieuw ontwikkelgebied een hele andere straatindeling wordt gemaakt waarbij een straat komt te vervallen en er misschien wel 5 nieuwe straten bijkomen. Dan kan er een nieuwe thema voor de straten worden bedacht.

Een voorbeeld hiervan is het terrein van het voormalig slachthuis, de Oorkondelaan in het gedeelte van de ingang van het terrein komt hier te vervallen en de nieuwe straten hebben het thema ‘muziekstromingen’ gekregen vanwege het centraal gelegen popcentrum. Nieuwe namen zijn onder andere het Rockplein en de Blueslaan.

Ook is het streven om geen oude straatnamen die hun eigen historie hebben te veranderen. Pogingen om de Grote Markt te vernoemen als Willems-, Cruijff- of Van Gennipplein zullen de zegen van de commissie nooit krijgen. Dus in principe zal een straatnaam nooit wijzigen, vaak horen daar ook adressen bij en zullen de bewoners dan op papier moeten verhuizen, dit proberen we zoveel mogelijk te voorkomen.”

Straten die genoemd zijn naar een oude waterloop komen in aanmerking om het predicaat ‘oudste’ te voeren. ’t Sand wat later de Grote Markt is geworden lijkt de oudste straatnaam te zijn en als je het hebt over een nog bestaande naam kan dus het de Zijlstraat zijn.”

Kunnen Haarlemmers een voorstel of idee indienen voor een straatnaam?

“Iedereen mag een idee/verzoek indienen, alle verzoeken komen op een verzoekenlijst te staan, maar er wordt geen garantie gegeven dat ze ook daadwerkelijk worden gebruikt. Je kan deze via de post sturen naar Gemeente Haarlem, postbus 511, 2003PB, ter attentie van Commissie Naamgeving of mailen naar [email protected]“