Mysterie: hoe komt de Butjesstraat aan zijn naam?

Heb je het woord ‘butje’ weleens naar je hoofd geslingerd gekregen? Of je nu Groninger bent of niet, het woord ‘butje’ is een écht Gronings scheldwoord en betekent ‘sukkel’ of ‘domkop’. Maar we hebben ook een Butjesstraat! Hoe komt die dan aan zijn naam?

Misschien weet je ‘m wel te vinden, de Butjesstraat. Het is een klein verbindingsstraatje tussen de Oude Ebbingestraat en de Oude Boteringestraat.

Oorsprong

In de vijftiende eeuw heette het smalle straatje de ‘Butkenstraat’, vernoemd naar de familie Butken die lid was van het brouwersgilde in Groningen. Niet zo spannend, maar het zou kunnen dat de naam Butjesstraat hiervan is afgeleid.

Butjes

Later werd de straat omgedoopt tot de Butjesstraat, toen er een katholieke armenschool gevestigd zat. Eén van de verklaringen voor de naam van deze straat (en de Kleine Butjesstraat én de Butjesgang) is deze school. De school gaf vanaf 1914 les aan kinderen die moeilijk konden leren. Kinderen die toentertijd in de volksmond ook wel ‘butjes’ werden genoemd. En zie: daar komt dus het scheldwoord vandaan. Tegenwoordig gebruiken we het woord butje als we iemand een domkop vinden. Niet zo lief, natuurlijk.

Geuzennaam

Tot 1997 heeft er in de Butjesstraat een peuterspeelzaal gezeten met de naam Lutje Butje. Als we dat even vertalen uit het Gronings betekent dat dus ‘klein sukkeltje’. Een beetje een geuzennaam, dus.