Wist jij dat wij een joekel van een kasteel hadden?

Wist je dat Gouda vroeger een heus kasteel had? Echt waar! En niet zo’n kleintje ook. Het was één van de meest prominente kastelen van Nederland. Jacoba van Beieren noemde het kasteel ooit haar huis, de geuzenadmiraal Lumey martelde er priesters en Erasmus groeide op in zijn schaduw.   

Een voorloper van het kasteel werd gebouwd in de jaren 1361 – 1384.  Gouda had toen al een kleiner kasteel. Dit ‘mottekasteel’ – zoals het genoemd werd – stond meer in het centrum dan het latere kasteel, nabij de Sint Janskerk. Een ‘motte’ is een verdedigbare woning, omgeven door een palissade of een ringmuur en een gracht. Dit kasteel werd waarschijnlijk afgebroken op last van de graaf van Holland, omdat de familie Van der Goude (die het kasteel bewoonden) partij hadden getrokken tegen Floris V.

Omdat de binnenlandse doorvaart steeds belangrijker werd tussen Rotterdam en Amsterdam, werd het noodzakelijk om op het strategische punt van de monding van de Gouwe en de Hollandse IJssel een kasteel te bouwen. Het ontwerp was sierlijk met klassieke torentjes. Toch werd het kasteel door de jaren heen nauwelijks bewoond.

Tekst gaat verder onder de foto.

De gravin

Het kasteel van Gouda heeft wel één beroemde bewoonster gehad. Namelijk de gravin Jacoba van Beieren. In de veertiende eeuw waren het rumoerige tijden in de Lage Landen, vooral door de Hoekse en Kabeljouwse Twisten. Dit was een strijd tussen een aantal fracties binnen de elite van het graafschap Holland. Gouda was Hoeks, evenals Schoonhoven en Oudewater. Delft was Kabeljouws.

Jacoba was de gravin van Holland en hield vanuit het kasteel enige jaren stand tegen Philips de Goede. Uiteindelijk moest ze haar titel opgeven. Jacoba’s beeltenis staat nog op de voorgevel van ons Stadhuis. Ook kun je nog een gouden miskelk bewonderen in het Museum van Gouda.

Brand

In het jaar 1438 woedde er een grote brand door Gouda, waardoor het kasteel in as werd gelegd. Al snel werd het weer herbouwd. In deze tijd groeide Erasmus op in Gouda, dus hij moet het kasteel dagelijks gezien hebben.

In 1577 werd het kasteel onbewoonbaar gemaakt en daarna afgebroken. Gouda wilde van het kasteel, en met name van de eigenaar, verlost worden. De eigenaar (de Staten van Holland) werd door het stadsbestuur niet bij deze besluitvorming betrokken. De officiële reden van de afbraak was dat de Spanjaarden dan niet het kasteel konden innemen.

Het kasteel werd niet volledig afgebroken, twee torens bleven bestaan. Ook bleef er een muur staan die werd opgenomen in de stadsmuur. Enkele funderingen en een deel van de stadsmuur zijn nu nog te zien in Gouda. De keldergewelven, die bij de sloop in de grond zijn achtergebleven, zijn op verzoek te bezichtigen.