Binnenkijken bij de Vier Gekroonden aan de Naaierstraat

Aan de Naaierstraat vind je één van de oudste gebouwen van Gouda, de Vier Gekroonden. Een prachtig gebouw met een lange geschiedenis, een lange lijst van eigenaren en het heeft heel wat veranderingen ondergaan. Tijdens de Nationale Monumentendag grepen wij de kans om binnen te kijken.

In het jaar 1527 woedde er een grote stadsbrand in Gouda, waarbij een groot deel van de stad werd verwoest. Zo ook het huis aan de Naaierstraat 6, welke er waarschijnlijk al sinds 1408 stond. Ruim drie jaar na de stadsbrand wordt er opnieuw melding gemaakt van bebouwing op dit perceel. Het huidige huis werd rond 1530 gebouwd en bewoond door Jan de Steenhouwer. In die periode voerde hij diverse opdrachten uit voor het stadsbestuur van Gouda, waaronder het halen van de stenen voor de vervanging van de toen nog houten Hoornbrug/Slepersbrug.

Laatgotische bouwstijl

Het huis is gebouwd in de laatgotische bouwstijl, wat simpelweg inhoudt dat het verwijst naar de laatste jaren van de Gotische periode en bouwstijl. Door de eeuwen heen heeft de woning een aantal grote wijzigingen ondergaan, waaronder het weghalen van de bekende trapgevel. Deze werd in de 18e eeuw gewijzigd in de huidige ingezwenkte geveltop. Ook aan de binnenkant werden er drastische wijzigingen aangebracht. De indeling bestaat uit een voorhuis, tussenruimte en achterhuis. Het voorhuis werd gebruikt als winkel of werkplaats, het achterhuis als woning. De tussenruimte bestond uit een kleine kelder met daarboven een bedstee en de trap omhoog. In de 19de eeuw werd de bedstee vervangen door een kantoortje. Van de oorspronkelijke woning uit 1530 is het middenstuk het best bewaard gebleven.

4

Het steenhouwersgildehuisje

Het pand heeft door de eeuwen heen vaak dienst gedaan als woning. Ook was het de winkel of werkplaats voor Hughe die stilleganckmaker als maker van patijnen (houten overschoenen), Jacob Jacobz als schoenmaker, Pieter Boens als harnasmaker en Heindric Jans als schilder. De functie die het nooit heeft gehad is als gildehuis voor het Steenhouwersgilde. Mogelijk dat de naam afkomstig is van de bewoner Jan de Steenhouwer, maar het heeft nooit dienst gedaan als het steenhouwersgildehuisje. Tegenwoordig is het pand een kantoor.

De vier gekroonden

De naam stamt af van het Fries op de gevel. De afbeelding laat niet alleen het werk van steenhouwers en metselaars zien, ook laat het vier martelaren uit de 4e-eeuw zien die in het jaar 306 een opdracht voor de toenmalige keizer Diocletianus weigerden en dit met hun dood moesten bekopen. Door hun dood werden zij de patroonheiligen van de bouwvakkers. Wie de precieze maker van het Fries is niet helemaal duidelijk. Er wordt gesuggereerd dat het Fries al bestond voor 1532 en dat het zou zijn gemaakt door Jan Jacobsz. Hij was de bewoner van het oude huis in 1482, dus voor de stadsbrand, maar ook Jan de Steenhouwer wordt als maker aangewezen.

[Bron: Openmonumentendag.nl, Vereniging Hendrick de Keyser en Monumentenregister]