Verhalen achter de naam: deze Joden werden in de oorlog weggevoerd uit Ede – deel 2

Henri en Salomon Gans

Salomon en Henri Gans waren nog maar 22 en 21 jaar oud toen ze werden vermoord in Auschwitz. De twee broers woonden in Culemborg, maar waren ondergedoken in Bennekom op het adres Schoolstraat 40. Hier werden ze opgepakt, nadat in het Algemeen Politieblad in 1942 om hun aanhouding werd gevraagd. De broers werden op transport gezet naar Westerbork en daarna naar Auschwitz.

Salomon was leerling-antiquair. Zijn broer had geen beroep.

Abraham Gokkes

Abraham Gokkes was een 40-jarige koffiebrander uit Amsterdam. In 1942 werd hij tewerkgesteld in werkkamp ’t Schut in Ede. Hij was getrouwd met Sientje en het stel had drie kinderen. In de nacht van 2 op 3 oktober is Abraham op transport gezet vanuit Ede, via Arnhem naar Westerbork. Vanuit daar ging hij naar Auschwitz, waar is hij is vermoord, evenals zijn vrouw en hun drie dochters.

Elias Querido

Elias Querido en Vrouwtje Corper hebben niet van hun huwelijk kunnen genieten. Het jonge (21 en 20 jaar) stel trouwde op 9 september 1942, een dag nadat Elias naar werkkamp ’t Schut moest vanuit Amsterdam. Een paar weken later, in de nacht van 2 op 3 oktober, werd hij op transport gezet naar Westerbork, vanwaar hij naar Sobibor ging en werd vermoord. Ook zijn vrouw en familie overleefde de oorlog niet. Elias was diamantslijper in Amsterdam.

[geen foto beschikbaar]

Rebecca Tas

Rebecca Tas was een kantoorbediende uit Amsterdam. Ze zat ondergedoken in Lunteren aan de Kattenbroekerweg. Hier droeg ze ook een andere naam: Levina van Zutphen. Op 14 augustus 1942 kwamen twee Amsterdamse rechercheurs Stavast en Diefenbach huiszoeking doen. Rebecca werd gearresteerd en naar de SD in Amsterdam overgebracht. Haar onderduikverlener kwam er met een waarschuwing vanaf. Op 21-jarige leeftijd is Rebecca vermoord in Auschwitz.

[geen foto beschikbaar]

Het gezin Salomonson

Het gezin Salomonson bestaat uit vader Alfred Sallie, moeder Jeanie Muriel Gestetner en kinderen Martha Sophie en Philip. De vader, moeder, dochter (9 jaar) en zoon (1 jaar) woonden in Haarlem. Hier was vader Alfred Sallie metaalhandelaar. Het hele gezin was ondergedoken in Lunteren, in hotel ‘De Eekhoorn’. Op 10 november 1943 werd de hotelhouder door de Lunterse politieman Bitter gewaarschuwd dat de SD een inval wilde gaan doen. Alle onderduikers konden op tijd wegkomen behalve het gezin Salomonson. Ze zijn opgepakt en de volgende dag naar Den Haag gebracht. Uiteindelijk komen ze allemaal om in Auschwitz.

Helene Kohnke – Leijens en Erich Kohnke

Het echtpaar Helene en en Erich kwam oorspronkelijk uit Duitsland. Voor de oorlog verhuisden ze al naar Nederland. Tijdens de oorlog waren zij, samen met het Amsterdamse echtpaar Van Gelder, ondergedoken aan het Heuvelsepad in Ede, bij C. Hulshof. Uit het boek Ede 1940-1945 staat over ze geschreven: “

Eén van de onderduikers Erich Kohnke had de gewoonte om op klaarlichte dag een eindje te gaan wandelen, hij sloeg geen dag over. Bij één van die wandelingen ( maart 1943) kwam hij Kipp en Reit tegen, die van mening waren dat hij er echt ‘joods’ uitzag en hem meenamen naar het politiebureau. Daar vertelde hij hen dat hij inderdaad Jood was en ook waar hij ondergedoken was. Toen de man niet terugkeerde is Hulshof op onderzoek uitgegaan. Via kapper Post, die op het politiebureau kind aan huis was omdat hij de arrestanten schoor en knipte, vernam hij wat er gebeurd was, waarop hij onmiddellijk de drie andere joden naar een ander adres bracht. Die wilden daar echter niet blijven en stonden de volgende morgen dan ook weer bij Hulshof op de stoep. Helaas, ook Kipp en Reit hadden weinig moeite het adres te vinden en zo werden beide echtparen en hun gastheer op het politiebureau weer verenigd. Hulshof werd na negen dagen uit het huis van bewaring ontslagen.”

Helene werd op 13 maart gearresteerd. In september 1943 zijn ze allebei vermoord in Auschwitz.

Carolina van den Arend – Hijmans

Onderwijzeres Caroline trouwt in 1936 met Maarten van den Arend, een niet-Joodse man uit Ede. Ze wordt opgepakt in Amsterdam. In Kamp Westerbork heeft Carolina een verzoek ingediend om weg te komen, met het argument, dat zij gehuwd was met een niet-joodse man. Dit verzoek werd niet ingewilligd en zij is op transport gezet naar Sobibor en daar vermoord. Ze was toen 70 jaar. Haar man Maarten was toen al overleden.