Leegstand tot huurprijzen: 4 vragen over het centrum van Ede beantwoord
Waarom doet de gemeente niets aan de leegstand op de Achterdoelen? Komt er nog een Primark in Ede? Gaan de…
Mysterie opgelost: waarom er in Ede zoveel kleine winkelcentra zijn
Stadspoort, Parkweide, Rozenplein, Bellestein. Ede is een middelgrote plaats maar heeft naast het centrum best nog veel wijkwinkelcentra. Meer dan bijvoorbeeld Veenendaal, maar ook meer dan Arnhem (al zijn ze in Arnhem groter). Hoe is dat zo gekomen?
Voor het antwoord op die vraag moeten we terug in de tijd. Terug naar het Ede van voor de oorlog. Toen de wijken Veldhuizen en Rietkampen nog niet bestonden. Ede was toen nog een stuk kleiner, maar groeide. En daarom moest het dorp uitgebreid worden.
Uitbreiden naar het zuiden en westen
Uitbreiding naar het noorden en oosten was niet mogelijk. Hier lag de Veluwe al. Bovendien waren hier de kazerneterreinen en ook daarop konden geen huizen gebouwd worden. Daarom breidde Ede zich uit naar het zuiden en westen.
Ede groeide razendsnel. Winkeliers willen de afstand tot hun klanten verkleinen voor de dagelijkse boodschappen en concentreren zich in nieuwe winkelcentra buiten de oorspronkelijke dorpskern. Zo kwamen er bijvoorbeeld winkels aan het Soembaplein. Hier gingen bewoners van de Indische buurt en Vogelbuurt veel naartoe in de jaren vijftig.
Zo kan het gebeuren dat het centrum, vroeger het hart van het dorp, nu helemaal niet meer in het midden ligt. Het centrum ligt zelfs heel excentrisch in de noordoostelijke hoek van de bebouwde kom. Die positie werd nog meer versterkt toen de spoorlijn Ede-Amersfoort kwam en het westen van het centrum van Ede afsneed. En dan te bedenken dat het centrum toch iets opgeschoven is. Het hele oude dorpshart lag namelijk in de Bospoort. Hier had je het winkeltje van Lammert van de Bospoort, een winkel in garen en band, een schoenmaker, een manufacturenwinkel, een sigarenwinkel, de limonadefabriek, café-logement De Posthoorn, het gemeentehuis, de notaris en ga zo maar door. Toen Ede groeide, werd besloten het centrum te verschuiven naar de andere kant van de Molenstraat.
Centrum niet in het centrum
Voor veel inwoners van Ede werd het centrum ver weg en lastig bereikbaar. En zo gebeurde het dat in de nieuwe woonwijken nieuwe voorzieningencentra kwamen. Denk aan winkelcentrum Stadspoort in de jaren ’90, voor de wijken Rietkampen en Maandereng. En winkelcentrum Bellestein voor Veldhuizen.
“De stadsstructuur van Ede, die uit deze ontwikkelingen ontstond, bestaat uit een raster van wegen met een grote spreiding van functies en is dus niet op één centrum gericht”, is te lezen in Het verhaal van Ede Centrum. Dat verklaart hoe sommige Edenaren toch aan al hun dagelijkse benodigdheden komen, zonder geregeld een voet in het centrum te zetten.
Hof van Gelderland
Om het centrum toch aantrekkelijk te maken, werd het heringericht en uitgebreid. De oude Markt verdween en winkelpassage Hof van Gelderland werd gebouwd. Het centrum kreeg een stedelijk karakter, maar anno 2021 wordt weer gepoogd om het dorpse karakter terug te krijgen. Daarover lees je meer in onderstaand artikel.
Bron: boek Het Verhaal van Ede
Lees meer over het centrum van Ede:
