De pest in de pandemie: toen de ‘Zwarte Dood’ in Dordrecht was

Na twee jaar leven met de coronapandemie voelt het ein-de-lijk weer een beetje als vanouds. We ‘hadden er onderhand de pest in’. Maar dit is niet de eerste keer dat we met een pandemie te maken kregen. Vanaf de veertiende eeuw heerste jarenlang de pest, oftewel ‘de Zwarte dood’, in heel Europa. De ziekte zorgde voor ontzettend veel slachtoffers, ook in Dordrecht. Zo verliep de pestpandemie in onze stad.

De pest, ook wel de Zwarte Dood genoemd, is een infectieziekte die jarenlang zorgde voor epidemieën en pandemieën in Europa. In Nederland kwam de ziekte veelvuldig voor en dit zorgde voor enorm veel slachtoffers.

Rattenvlooien en snaveldokters

De pest uitte zich in verschillende vormen en werd verspreid door rattenvlooien. De meest voorkomende vormen waren longpest en builenpest. Een bekend plaatje is dat van de ‘snaveldokters’, die in speciale pakken moesten zorgen voor onderzoek en isolatie van de zieken. In de snavel zouden speciale kruiden zitten die de lucht moesten zuiveren. Vroeger werd gedacht dat de pest zich via de lucht verspreidde.

De pest in Dordrecht

Omdat Dordrecht een belangrijke handelsstad was, kregen we hier al snel te maken met de pest. Het is bekend dat we in het jaar 1450 ook last hadden van de ziekte. Tot 1665 hadden we hier minstens twintig pestepidemieën in de stad. Predikanten in onze stad noemden de pest de Gave God: een geschenk van God. Volgens hen werd de wereld gestraft voor onze zonden. Dit werd dan ook in de kerken vanaf de preekstoel verteld.

Je kunt verder lezen onder de foto.

Twintig procent van de Dordtenaren stierf

Van 1636 tot 1638 was de pest hier zo heftig dat twintig procent van de Dordtenaren stierf. Veertien jaar later stierf nog eens vijftien procent van de Dordtenaren aan de Zwarte Dood. Ook in deze tijd werden evenementen afgelast vanwege de ziekte, want in 1664 ging de Grote Jaarmarkt niet door.

Dordtenaren met de pest werden verpleegd in de Heilige Geest- en Pesthuizen van de Nieuwkerk, dat je op de hoek van de heer Heymanssuistraat en Vest kon vinden. Ook bij de Grote Kerk stond zo’n Pesthuis, maar die gebouwen bestaan nu niet meer. Door de pesthuizen werden zieken afgesloten van de rest van de bevolking en werd gehoopt dat de pest snel voorbij was. Maar de pest bleef zich eeuwen over de wereld verspreiden, tot het eind van de achttiende eeuw.