Lugubere weetjes: hier in Doetinchem hing vroeger de galg (en zoveel kostte een beul)

We kunnen het ons tegenwoordig bijna niet meer voorstellen, maar vroeger waren lijfstraffen heel normaal in Doetinchem. Iets gestolen? Grote kans dat je hand eraf gehakt werd.

We vonden in het archief een interessante achttiende-eeuwse prijslijst van een Gelderse beul. Op de prijslijst zie je precies hoeveel vroeger betaald werd voor een lijfstraf, uitgevoerd door een beul (of met een ander woord: scherprichter). De meest dure straf? Vierendelen. Vierenwattes? Nou, zoals het woord het zegt. Door paarden. En dat kostte dan ongeveer 90 gulden.

Balthasar Gerards

Omgerekend (anno 2022) is dat zo’n duizend euro. Deze zware straf was voornamelijk voor moordenaars van edellieden en landverraders. Balthasar Gerards, de moordenaar van Willem van Oranje, werd bijvoorbeeld gevierendeeld.

Verschillende soorten straffen

Straffen waar de dood op volgde, zoals vierendelen, radbraken, ophangen, verdrinken en onthoofden waren veel duurder dan verminkingen. Bij verminkingen moet je denken aan een oor afsnijden, brandmerken of met een gloeiende tang knijpen. Dat kostte ‘slechts’ drie of vijf gulden, iets meer dan 30 euro in deze tijd.

Toekijken met ’t hele dorp

Nog een luguber feitje: beulen kregen vaak extra betaald als ze de dood van de veroordeelde zo lang mogelijk wisten te rekken zodat iedereen ’t wist. Een terechtstelling was vroeger namelijk een uitje voor de rest van het dorp of de stad.

Heezenpoort

Aan het eind van de Heezenstraat stond de Heezenpoort. Door deze poort werden de ter dood veroordeelde misdadigers naar de galg gebracht. De galg stond ongeveer op de hoek van de huidige Burgemeester van Nispenstraat en Dr. Huber Noodtstraat.