Gerbrand Schutte gooit de trossen los met zeilschip De Tukker
Deventenaar Gerbrand Schutte was 21 jaar lang schipper van zeilschip De Tukker. Hij voer met twaalf jongeren 3-weekse tochten als intensief trainingsprogramma. Totdat drie jaar geleden het schip failliet ging. Hij nam het initiatief en riep Stichting Varen met Zeilschip De Tukker het leven in. Met welk doel? Terug naar zee!
Gebrand werkt nu als jongerenwerker bij Raster. Maandag is zijn vrije dag en dan klust hij als vrijwilliger op het schip. We zoeken hem op in de haven van Deventer, waar De Tukker sinds afgelopen november ligt. De stichting heeft het zeilschip nu voor één jaar gehuurd. We lopen de steiger op en doen ons intrede op De Tukker: een groot schip van meer dan 100 jaar oud en maar liefst 37 meter lang. De bedoeling is dat De Tukker in 2020 weer op zee vaart. ”Deze manier van hulpverlening is uniek. We geloven erin en doen er alles aan om het het weer op touw te zetten”, vertelt Gerbrand.
De Tukker
Sinds 1978 is het omgetoverd tot zeewaardig zeilschip waar jongeren een training op kunnen volgen. Het groeide uit tot een 3-weeks intensief trainingsprogramma voor jongeren en jongvolwassenen. Op het schip is er plek voor 12 tot 14 jongeren in de leeftijd van 15 tot 27 jaar. Maar wie stappen aan boord voor zo’n reis? ”Het zijn type jongeren die thuis zitten en geen dagvulling hebben. Dit kan gaan om werkuitval, het kan gaan om vroegtijdig school verlating, maar ook Wajongeren. Via welzijn, ROC of via-via komen ze bij dit activeringstraject. De Tukker moet een eyeopener zijn: dat je weer gelukkig wordt en zelfredzaam bent. Je gooit letterlijk alle trossen los.”
Intensief traject
Het is geen gezellig schoolreisje, zo’n tocht op De Tukker. Drie weken lang zonder alcohol en drugs. ”De drempel is groter wanneer je met één voet de boot opstapt. Je kunt namelijk niet zomaar weglopen. En je hebt elkaar nodig om je doel te bereiken. De basis ligt in het samenwerken: zeilen hijsen of het schip sturen. Je moet in beweging komen en je creëert een dag en nacht ritme. Zo starten we traditioneel elke dag met rek-, strek- en balans oefeningen. Dan volgt een takenverdeling: wie doet ontbijt, wie maakt wc schoon, wie smeert boterhammen voor de lunch enzovoort. Tussen de praktische zaken door werken ze aan hun leerdoelen en krijgen ze opdrachten, zoals in een logboek schrijven of gewoon een kwartier lang stil zijn. En je moet continue blijven reflecteren: ‘hoe zou je anders kunnen reageren? Hoe zou je het thuis doen?’ Want ja, de wal is net zo belangrijk als het schip. Ik vind het fantastisch om te doen: het talent ontdekken en hun krachten vinden. Dat is hier zo mooi aan.”
Tussen wal en schip
Als we verder het schip op lopen zien we een jongeman zwoegend met zijn slijptol het roest weghalen van de boot. Dat is Mark (29). Hij helpt net een paar weken als vrijwilliger. Twaalf jaar geleden – als 17-jarige jongen – ging Mark zelf mee op reis naar Engeland met De Tukker. ”Ik viel eigenlijk tussen wal en schip. Ik blowde veel, had verkeerde vrienden, was van school getrapt en weggelopen van huis. Er was altijd ruzie en gedoe. Ik sliep toen bij een vriend in een caravan op de parkeerplaats. Jeugdzorg heeft mij opgezocht en kwam met een oplossing: De Tukker.”
Geen snoepreisje
De reis heeft Mark getriggerd en hij zou zo nog een keer meegaan. ”Ik ben steviger in mijn schoenen gaan staan en heb een ritme opgebouwd.” Hij besefte echter na de reis hoe moeilijk het leven pas echt is, want hij heeft veel vrienden om hem heen verloren. Maar hij is een doorzetter en timmert hard aan de weg. ”Sinds twee jaar woon ik in een één-gezinswoning en ben ik een boot aan het opknappen. Zonder de reis was ik dit misschien niet gaan doen.” Terwijl Mark vertelt over zijn ervaring, leidt hij ons rond op de boot. Hij neemt ons mee naar de machinekamer, we zien de kantine, de slaapplekken en het toilet. ”Er is verder geen warm water en douche, dus nee, luxe is het niet.” Dat het niet zomaar een snoepreisje is, moge duidelijk zijn.
In het bijzonder
Gerbrand heeft vele reizen meegemaakt. Maar één reis van bijna 15 jaar geleden herinnert hij zich als de dag van gister. ”Dat was aan de oostkust van Schotland, voor een kasteel. De jongeren moesten een toneelstuk opvoeren, dat hoorde bij de opdracht. Ze kozen voor het stuk: Ridders van ronde tafel. Een bedelaar, wasvrouw en ridders kwamen in het stuk voor. Zo wilde een jongere veel liever een wasvrouw zijn, dan een ridder. Dus oftewel: in de schoonmaak werken vind ik ook gewoon leuk. Dat is mooi om te zien. Zo leren ze om op eigen verantwoordelijkheid jezelf te leren kennen.” Gerbrand werkt er hard voor om over kleine drie jaar weer op zee te varen. ”Dit heb ik jaren mogen doen en ik kan niet wachten als ik weer met de jongeren op De Tukker erop uit kan trekken.”
Zeilschip De Tukker zoekt nog vrijwilligers voor ondersteuning bij bikken, coaten en schilderen. Lijkt het je leuk om te helpen? Mail dan even naar Zeilschip De Tukker.
