5 x deze imposante gebouwen hebben de sloopkogel gekregen

30 maart 2020
Marèl Holtermans

Aan historische gebouwen geen gebrek in Den Bosch. Toch zijn er een paar oude pareltjes die menig Bosschenaar mist, omdat ze gesloopt zijn. Welke dat zijn? Onder meer deze vijf!

Concertgebouw

Nu staat het beroemdste concertgebouw van Nederland in Amsterdam, maar dat was vroeger anders. Tussen 1885 en 1965 was Den Bosch een belangrijke plek voor cultuurliefhebbers, door het imposante concertgebouw. Het pand stond in de Jan Heinsstraat, nabij VUE. Mensen kwamen vanuit heel Nederland naar onze stad om een avondje te genieten!

Liedertafel

Het pand werd niet zomaar gebouwd; het was onderdeel van een groot feest dat in de stad werd gevierd, vanwege het 700-jarig bestaan. Hoewel het met name als concertgebouw diende, is het om een andere reden gebouwd. Het moest een Liedertafel worden. Een watte? Een plek waar Bosschenaren genoten van het geluid van de kerkklokken, zoals dat ook in Duitsland gebeurde. In 1885 werd het pand geopend en volgens Bossche Encyclopedie was de akoestiek fantastisch. Er konden 1.400 mensen plaatsnemen in de zaal, wat voor die tijd heel erg veel was. Kun je je voorstellen dat je met al die mensen samen naar kerkmuziek luisterde?

Concertgebouw

Helaas voor de initiatiefnemers van de Liedertafel liep het aantal bezoekers terug en daarom werd het gebouw vanaf 1903 omgezet tot het Bossche concertgebouw. Dat bleek een gouden zet te zijn: vanaf het moment dat er concerten werden gehouden, films draaiden en theatervoorstellingen te zien waren, kwamen duizenden mensen een kijkje nemen!

Ontploffing

Toch ging het in de jaren zestig mis. Doordat Nederland massaal was overgeschakeld op mijn- en aardgas, moesten nieuwe leidingen worden aangelegd. Net voor het concertgebouw was een leiding niet goed gelegd en daardoor ontplofte hij. De gevel, hal en een gedeelte van de zaal waren vernietigd. De gemeente wilde het pand opknappen, maar renovatie was niet meer mogelijk. In 1965 is het pand gesloopt. Gelukkig hebben we de foto’s nog.

Zo ziet het er nu uit:

Bartjeskerk

Tot 1996 had Den Bosch nog een extra kerk: de Bartjeskerk aan de Graafseweg. De kerk en de pastorie (zie bovenstaande foto) zijn vernoemd naar de eerste pastoor, meneer Barten. Omdat de kerk zo’n toonaangevend gebouw was, werd de hele buurt ‘De Bartjes’ genoemd. Nadat meneer pastoor klaar was met zijn preek, liepen de Bosschenaren naar het café om de hoek voor een drankje. Sfeervol!

Appartementencomplex

De kerk is in 1963 gesloten, omdat er bijna geen gebruik meer van werd gemaakt. Toch bleef het pand nog lang in Den Bosch, totdat het 33 jaar later gesloopt werd, tot ongenoegen van veel Bosschenaren. Nu staat er op dit stukje grond een appartementencomplex.

Houthandel Laffertée

De houthandel is link, aan de Brede Haven. Foto: Erfgoed ‘s-Hertogenbosch

Aan de Brede Haven lag in de vorige eeuw Houthandel Laffertée. De eigenaar, Jacobus Henricus Laffertée, was volgens Bossche Encyclopedie een ‘bijzonder begaafde houthandelaar’. Jacobus hield zijn eigen boekhouding bij en stond bekend als iemand die stipt op tijd was met het vorderen en betalen van rekeningen. Toch ging het mis: veel partijen betaalden te laat en daarom schakelde hij de hulp in van Provinciaal Geregtshof van Noordbrabant en de Arrondissementsregtbank. In 1972 werd het bedrijf opgeheven.

Pand weg

Ook het gebouw ging weg. Hoewel er andere panden voor zijn teruggekomen, zou het historische gebouw niet misstaan in het huidige straatbeeld.

Zo ziet het er nu uit:

(Een deel van) Groot Gastziekenhuis

Het was het oudste ziekenhuis van Nederland: het Groot Gastziekenhuis. Het ziekenhuis was een lust voor het oog, met haar grote ramen en glas-in-lood.

Voor de armen

Wanneer het ziekenhuis gebouwd is, is niet duidelijk. Wel weten we dat er in 1274 over geschreven is. Volgens Erfgoed ‘s-Hertogenbosch werden hier met name armen, reizigers en bedevaartgangers verpleegd.

Een deel van het gebouw maakte in 2014 plaats voor nieuwbouw. Aan het eind van dit jaar worden de huizen opgeleverd. Wat een bijzondere plek om te wonen!

Zo ziet het er nu uit:

Pelgrimskerk

Deze imposante kerk stond tussen 1882 en 2014 in de Jan Heinsstraat. De eerste mis was op eerste kerstdag, om 10.00 uur. Dé eyecatcher van het gebouw was een orgel, dat speciaal in Leeuwarden was besteld. We kunnen ons goed voorstellen dat dit een bijzondere plek geweest moet zijn!

Sloop

Acht jaar geleden was er voor het eerst sprake van plannen om het gebouw te slopen om appartementen te bouwen. Hoewel er veel bezwaar werd gemaakt, ging de sloop door. Inmiddels ziet de plek er zo uit: