Van de schandpaal tot de brandstapel: deze straffen werden in de Middeleeuwen uitgedeeld in Delft

Naar de gevangenis

Pleeg je tegenwoordig een ernstig misdrijf, dan beland je waarschijnlijk achter de tralies. Vroeger had de gevangenis veelal een andere functie: Delftse verdachten wachtten hier de uitvoering van hun straf af. De reden dat een gevangenisstraf niet vaak werd uitgedeeld, was dat de samenleving weinig baat had bij de straf. De gevangenis werd dus meestal als een ’tussenstap’ gezien.

Gevangenis in Delft

Veroordeelde stadsgenoten gaan nu naar een gevangenis ergens in Nederland. Vroeger werden Delftenaren gevangen genomen in Stadsgevangenis Het Steen. Deze vindt je in het oude Stadhuis.

Bron: Historisch Nieuwsblad.

Handen afhakken

Veel Delftenaren kochten hun brood, vlees, vis en groenten vroeger op de markt. Helaas waren de producten voor veel mensen te duur en terugvallen op een uitkering was geen optie. Stelen was een groot risico: werd een Delftenaar op heterdaad betrapt, dan werden de handen vaak afgehakt. Op die manier was een dief snel te herkennen en kon-ie zijn ‘beroep’ niet meer uitvoeren!

Bron: Gevangenenpoort.

[Fotosuggestie: een foto van een markt van vroeger.]

Schaamfluit

Loop je door de Brabantse Turfmarkt, dan zie je soms een straatmuzikant zitten. Hij heeft vaak veel bekijks! Gelukkig voor hem is het een professional, want vroeger hadden muzikanten het zwaar. Een slechte muzikant liep het risico om een zogenoemde schaamfluit te krijgen. Dit was een enorme fluit die een Delftenaar om zijn nek hing, waardoor heel de stad zag dat hij geen muzikale held was.

Bron: Historia Magazine.

Schandsteen

Op zondag was heel Delft in de Nieuwe Kerk te vinden. Vaste prik, voor iedereen! Maar wat nou als je te laat kwam? Dan werd je gestraft. De meest voorkomende manier was de schandsteen. Die moest je een tijd lang om je nek dragen terwijl je over de Markt liep. Dit lijkt misschien niet heel erg, maar vergis je niet: de stenen waren kilo’s zwaar.

Onterende straffen

Naast de schandsteen waren er ook andere varianten om Delftenaren te generen. Denk aan de schandmantel, schandstoel of zelfs de schandkooi. Van deze items zijn niet veel afbeeldingen te vinden. Hieronder zie je een schandmantel die in Duitsland werd gebruikt.

Verbanning

Een gebiedsverbod, beter bekend als verbanning, was in de Middeleeuwen een van de zwaarste straffen die Delftenaren konden krijgen. De straf werd bij verschillende misdrijven opgelegd. Volgens deze site stond verbanning uit Delft gelijk aan de doodstraf. “Wie voorgoed verdreven wordt van huis en haard, heeft grote kans te eindigen als struikrover of lijf en leden te verliezen.” Het doel van een verbanning was dat ‘ongewenste personen’ voor altijd uit de maatschappij verdwenen waren.

Zeg nou zelf: verbannen worden uit Delft klinkt als een heftige straf, nietwaar?

Brandstapel

De verhalen van heksen op de brandstapel zijn bij veel mensen misschien wel bekend. Maar de verbrandingsdood kwam vaker voor. Rechters deelden deze straf bijvoorbeeld ook uit aan mensen die een ander geloof aanhielden. De brandstapel werd vaak midden in de stad gezet, want iedereen keek mee.

Bron: Historia Net.

Naakt op een paard

Ja, de kop las je goed. Delftenaren die ervoor uitkwamen dat ze op mensen van hetzelfde geslacht vielen, konden hiervoor op een bizarre manier gestraft worden. Volgens dit NTR-programma moesten deze mensen naakt, achterstevoren op een paard rijden door de stad. Dat was niet alleen gênant voor de Delftenaar, maar zorgde ook voor vermaak.

Gelukkig liggen de tijden van deze straffen ver achter ons!