Delftse mysteries: Waarom is het topje van de Nieuwe Kerk zwart?
Een typisch geval van: je ziet het, je vraagt je wel af waarom het zo is, maar je hebt het...
Dit gebeurde er toen de toren van de Nieuwe Kerk in brand stond
Je kent de Nieuwe Kerk natuurlijk wel: een groot, middeleeuws gebouw op de Markt. Maar niet de hele kerk is in de middeleeuwen ontworpen. De spits van de toren is namelijk twee keer afgebrand en weer herbouwd. De laatste keer was in 1872.
Op zondag 29 september 1872 onweerde het stevig boven Delft. Rond half zeven ’s avonds klonk er een keiharde knal. Als snel verspreidde zich het gerucht door de stad, dat de bliksem was ingeslagen in de toren van de Nieuwe Kerk. Veel Delftenaren kwamen naar de Markt om te kijken of dit waar was. In de Delftsche Courant uit die tijd staat het volgende:
‘[Aanvankelijk hoopten de Delftenaren nog, dat het vals alarm was]. Het licht, dat nauwelijks merkbaar op de toren bespeurd werd, kon van een lantaarn zijn. Maar snel vertoonde zich aan de angstig starende ogen een onheilspellende gloed, die steeds bredere omtrekken aannam. Weinig tijds daarna sloegen de vlammen naar buiten en likten met hun vurige tongen de ranken torenspits. Zo werd dan een van onze oudste en schoonste monumenten van bouwkunst met vernieling bedreigd.’ (Delftsche Courant, 2 oktober 1872)
Torenspits
De toren van de Nieuwe Kerk was in die tijd lager dan tegenwoordig. Als je naar de toren kijkt, zie je dat hij uit drie delen bestaat. Een vierkante basis van rode stenen, een licht bruin middenstuk en een donkere torenspits met een klokkenspel erin. Voor de brand zat er op het middenstuk een kleinere spits. Deze spits was gebouwd na de grote stadsbrand van 1536, toen de bliksem ook was ingeslagen. Gelukkig leidde de brand van 1872 niet tot een stadsbrand.
Emmers met water
Om te voorkomen dat de brand zich verspreidde, zetten Delftenaren alles op alles om het vuur te blussen. De brandweer beschikte over pompwagens met spuiten, maar deze reikten niet hoog genoeg om het vuur te bereiken. Daarom vormden brandweermannen en soldaten die in Delft gelegerd waren een menselijk slinger in de kerktoren. Langs deze slinger gaven ze emmers met water door.
Helaas lukte het niet om de torenspits te redden. Rond half negen viel de haan op de toren naar beneden en daarna stortte het hele dak in. Dankzij het bluswerk wisten brandweermannen en soldaten wel te voorkomen dat de rest van de kerktoren in brand vloog. Rond middernacht was het vuur geblust.
Hoogste kerktoren
Na de brand duurde het drie jaar voordat de kerktoren een nieuwe spits kreeg. Deze werd ontworpen door de architect Pierre Cuypers. De nieuwe torenspits werd met 108 meter een stuk hoger dan de oude toren. Delftenaren hoopten dat Delft de hoogste kerktoren van Nederland zou krijgen. Maar helaas, de Dom in Utrecht is met 112 meter toch nog iets hoger. Het feit dat de top van de kerktoren donker verkleurd is, heeft trouwens niks met de brand te maken:
