Julia Jouwe (23) ziet het als missie om het Papoea-verhaal te vertellen

15 december 2020
Jan van der Mast

Het is een van de zwartste bladzijdes uit de koloniale geschiedenis van Nederland, én een verhaal dat weinig Nederlanders paraat zullen hebben: de beloofde onafhankelijkheid van West-Papoea. Iemand die er inmiddels alles vanaf weet is Delftenaar Julia Jouwe (23). Ze maakte in 2017 een reis naar het land die haar leven ingrijpend zou veranderen. Ze maakte er kennis met familieleden en zag de misstanden waaraan de Papoea’s dagelijks worden blootgesteld. Teruggekeerd in Nederland richtte ze samen met Samuel van Voorn Young Papua Collective op, een organisatie om jonge Papoea’s in Nederland met elkaar te verenigen.

Verhalenverteller

Julia is inmiddels driemaal in Papoea geweest. Ze vertelt opgetogen over haar eerste reis: “Dat was super belangrijk. Tot die tijd had ik me nauwelijks bezig gehouden met mijn afkomst. Maar de kennismaking met familie die ik nooit eerder had gezien en die me meer dan gastvrij onthaalden, maakte veel los. Inmiddels studeer ik journalistiek en voel ik me een verhalenverteller. Ik zie het als een missie om het verhaal van mijn opa en de Papoea’s te vertellen.”

In 1961 werd de kolonie Nederlands Nieuw-Guinea door de Nederlandse regering onafhankelijkheid beloofd. De Indonesische president Soekarno kreeg het voor elkaar – met hulp van Amerika- dat Nederland het eiland onder druk moest afstaan aan Indonesië. Julia: “Op 1 december 1961 werd in Hollandia (nu Jayapura) de Papoea-vlag en het Papoea-volkslied gespeeld. Mijn opa heeft die vlag, de Morgenster, ontworpen. Er zit rood-wit-blauw in als knipoog aan Nederland. Mijn familie bezit de allereerste vlag, en koestert haar natuurlijk. Voor ons is 1 december een feestdag, waarop herdacht wordt dat ons volk soevereiniteit werd beloofd. Helaas heeft Nederland die belofte nooit ingelost.”

Avo

Nicolaas Jouwe, de opa van Julia was een belangrijk stamhoofd, en leefde op een eiland in de Humboldt-baai. “Mijn opa – avo in kampong-taal – moest in 1962 vluchten naar Delft, waar hij leefde ballingschap. Ik was dol op zijn verhalen. Trots vertelde hij over het paradijs waar hij was opgegroeid: mythes waarin de natuur een belangrijke rol speelde. Ook vertelde hij hoe als kind op het strand speelde en opeens door een witte Hollandse man ‘in zijn blote gat van het strand werd geplukt‘ en op school werd gezet. Daar kon hij smakelijk en hard om lachen. In 2017 is avo overleden en begraven op de plek waar hij is geboren, het Jouwe-eiland (Pulau Kosong). Ik was erbij; het was mijn tweede reis. Elke dag rouwden we met onze grote familie. Verschillende stammen kwamen langs om hem de laatste eer te bewijzen en voerden traditionele dansen op. Het leek wel of mijn opa zelf een mythisch figuur was uit een van zijn eigen heldenverhalen.”

‘Mensen van de tweede generatie kennen elkaar allemaal, bij de derde en vierde generatie is dat anders.’

Oma Louise

“Avo was trots dat ik medicijnen wilde gaan studeren, en grapte vaak: “Dan kan je straks een ziekenhuis voor ons volk bouwen.” Mijn oma Louise vond het belangrijk dat de kleinkinderen zouden studeren en integreren, net als bij haar eigen kinderen. Zij is van Indische afkomst. Het is bijzonder hoe ze elkaar hebben ontmoet. Dat was in Den Haag in 1949 bij de Rondetafelconferentie, waar de soevereiniteitsoverdracht met betrekking tot Indonesië werd besproken en ook de ‘Nieuw-Guinea kwestie‘ ter sprake kwam. Mijn grootouders waren afgevaardigd en als toehoorder aanwezig. Ze werden verliefd op elkaar, trouwden met elkaar en zo leerde Louise de Jouwe-stam kennen op de kampong in de Humboldtbaai.”

Vrijheidsstrijd

In 2019 maakte Julia een derde reis naar Papoea. Deze keer met haar ouders en broer. Opnieuw genoot ze met volle teugen van de overweldigende natuur, maar ervoer ook hoe de Papoea’s als tweederangsburgers worden behandeld: “De Javanen hebben de beste baantjes; Papoea’s vegen er de straat. De Indonesische autoriteiten begaan veel mensenrechtenschendingen tegen Papoea’s. Bij protesten op 23 september 2019 grepen soldaten in en vielen tientallen gewonden en doden. Amnesty International besteedt er aandacht aan, steunt vreedzame activisten en protesten in Papoea.” In Nederland probeert Julia de Papoea-jongeren te verenigen: “Mensen van de tweede generatie kennen elkaar allemaal. Bij ons – de derde en vierde generatie – is dat anders. Vandaar het initiatief om middels Young Papua Collective de gemeenschap van 3.000 Papoea’s te bereiken en verhalen met elkaar uit te wisselen. Ik vind verbinding zoeken belangrijk, en schrijf graag over mijn eigen zoektocht. Zoals in de blog die ik schreef voor Tracing your roots, waarin jongeren van 15-35 jaar, die wortels hebben in Indië/Indonesië, op zoek gaan naar hun familiegeschiedenis.”

Voor meer info: freewestpapua.eu @freewestpapuacampaign.nl, @youngpapuacollective op Instagram.