Toen in Arnhem: de scheepsbouw onze grootste werkgever was
De Stadsblokkenwerf ben jij er ooit geweest? Een prachtig plekje langs het water. Als je goed kijkt valt je iets op aan dit natuurgebied, zo loopt er een rails naar boven en langs de wandelpaden zie je nog veel funderingen. Het zijn de restanten van de oude Arnhemse scheepswerf. Duik mee in het scheepsbouwverleden van Arnhem.
Het begin van de scheepswerf
Aan de overkant van de Rijn vind je herinneringen aan de Arnhemse Stoomsleephelling Maatschappij, die in 1889 werd opgericht door meneer J.J. Prins. Hij was op de Enka/Aku na, de grootste werkgever in Arnhem voor de Tweede Wereldoorlog. De Arnhemse Stoomsleephelling Maatschappij, afgekort; ASM, begon met ketelreparaties in de smederij en draaierij. Buiten in de kleine haven stonden een langstelling en een lichtkraan. Deze werden gebruikt om schepen te hijsen. De kranen en loodsen van de werf zijn heel lang bepalend geweest voor de skyline van onze mooie stad aan de Rijn.
Tekst gaat verder onder de foto>
De succesjaren
Binnen een jaar was het al tijd voor uitbreiding. Het bedrijf had succes en ging zich naast ketelreparaties ook richten op het maken van scheepsmachines. De scheepswerf vergrootte de ketelmakerij en verving de kraan (die tienduizend kilo kon tillen) voor een kraan die dertigduizend kilo aan kon.
Van zeeschepen tot sleepboten, baggermolens en stoommachines; het werd allemaal gemaakt in Arnhem. In 1973 werd de Arnhemse scheepswerf bekend met de bouw van de ‘Henry Dunant’, een ziekenhuisschip van het rode kruis. Nieuwsgierig hoe ze een schip ter water brachten in onze haven? Dit filmpje uit het Gelders Archief laat het zien.
Tekst gaat verder onder de foto>
De beroemde bloedhelling
Na de bevrijding van Arnhem was het druk op de scheepswerf, veel schepen hadden schade opgelopen in de oorlog en die schade werd hier hersteld. Veel Arnhemmers werkten hier, dit ging over van generatie op generatie. Het was zwaar en hard werken, om die reden werd de scheepswerf ook wel ‘de bloedhelling’ genoemd.
De ondergang
Het waterpijl in de Rijn is erg wisselend, dat was vroeger ook al zo. Dit werd de ondergang van de ASM want hierdoor konden zij geen diepe schepen bouwen. Terwijl na de Tweede Wereldoorlog de vraag in diepe schepen toenam. In 1978 hield het op en moesten ze de poorten sluiten.
Herinneringen
Alle gebouwen op het werfterrein werden gesloopt, alleen het woonhuis en de kelders van het kantoor zijn er nog. Als je wandelt door dit gebied kom je nog wel veel kraanbanen en tegelvloeren tegen. Misschien herken je de kraanbaan op onderstaande foto wel, deze ligt er nog steeds.
Tekst gaat verder onder de foto>
Wist jij dat er zulke grote schepen zijn gemaakt in Arnhem? Heb je misschien familieleden die hier hebben gewerkt? Stuur ons een berichtje, vinden we leuk!
Geraadpleegde bronnen: Gelders Archief, Arneym, Nieuw Arnhems Pijl, Vrienden van Meinderswijk en Stadsblokkenwerf Arnhem
