Wist je dat…? Weetjes over Apeldoorn
Hou jij ook zo van zinnige en onzinnige feitjes? We verzamelden allerlei weetjes over Apeldoorn. Wist je dat…?
CODA zou eerst ApArt gaan heten (van Apeldoorn en Art)
Aan het begin van deze eeuw krijgt de bekende architect Herman Hertzberger de opdracht een gebouw te ontwerpen dat een bibliotheek, archief en museum onderdak geeft. Onder de naam ApArt, dat staat voor Apeldoorn Art, wordt gestart met de bouw.
Bij oplevering in 2004 krijgt het gebouw echter de naam CODA, een acroniem van Cultuur Onder Dak Apeldoorn.
Paleis Het Loo’s beroemde tuinen waren bijna twee eeuwen weg
In 1686 waren Paleis Het Loo en de baroktuinen klaar. In 1808 echter liet Lodewijk Napoleon een landschapstuin aanleggen bovenop deze tuinen. Bijna tweehonderd jaar lang was er van de tuinen dus geen spoor te zien. Pas rond 1978, een paar jaar nadat werd besloten dat Het Loo een museum werd, is besloten de tuinen opnieuw aan te leggen, op basis van oude tekeningen en restanten van de originele tuin.
Het Leienhuis is gebouwd van resten van de oude Mariakerk
Iedere Apeldoorner kent het Leienhuis wel. Maar wist je ook dat er bij de bouw materialen zijn gebruikt uit een kerk? Kort voor de bouw moest de architect, Chris Wegerif, de uit 1847 daterende Mariakerk, een zogenaamde Waterstaatskerk, afbreken en een grotere Mariakerk voor in de plaats bouwen. De oude Mariakerk was gedekt met leien, die van een goede kwaliteit bleken te zijn. Zo goed, dat Wegerif ze hergebruikte bij de bouw van het Leienhuis. Ook het vele hout dat van de vorige Mariakerk afkwam, werd opnieuw gebruikt.
De ondergronds/bovengrondse urinoir is een Apeldoornse uitvinding
Je moet ze kennen: de ondergrondse urinoirs die tijdens de uitgaansuren bovengronds hun werk doen. Wist je dat dit een Apeldoornse uitvinding is? Marco Schimmel installeerde de eerste Urilift in 2000 en sindsdien duiken ze overal ter wereld op.
Nog leuker: onlangs werd de allereerste Urilift Combi geïnstalleerd, voor mannen én vrouwen dus. Die staat in Amsterdam, vlakbij De Dam. Wanneer de eerste combitoilet in Apeldoorn wordt geplaatst is nog ongewis.
Lees hier welke bedrijven nog meer uit Apeldoorn komen.
Op de plek van de Beekstraat liep vroeger… Een beek
Vlak achter het raadhuis, het voormalige gemeentehuis, stroomde een beekje. Dat was speciaal aangelegd zodat er bij eventuele brand bluswater bij de hand zou zijn. De huidige Beekstraat loopt op de plek van dat beekje. Het beekje bleek nooit nodig en na verloop van tijd werd het gedempt.
Vind je dit soort dingen interessant? Loop dan zeker een keer mee met het Apeldoorns Gidsen Collectief. Op 22 oktober gaat de wandeling door de Hoofdstraat.
De Kweekweg heet zo wegens de kwekerijen die er zaten
Nog zo’n andere logisch verklaarbare straatnaam: de Kweekweg. Die heet sinds 1890 zo. Deze naam dankt de straat aan een paar kwekerijen die hier gevestigd waren. Eén van die kwekerijen bevond zich achter de villa aan Loolaan 24. Dat huis was oorspronkelijk gebouwd door papierfabrikant Dijkgraaf en later gekocht door bloemkweker De Sitter. Ook de zoon van burgemeester Bas Backer had in deze omgeving een bloemkwekerij.
In 1895 kreeg de Rozenlaan zijn naam – eveneens geïnspireerd door de plaatselijke bloemenkwekerijen.
bron: geheugenvanapeldoorn
Orpheus is gebouwd op de plek waar ooit een begraafplaats was
In de twaalfde eeuw stonden er op het kruispunt van de Dorpstraat en het huidige Raadhuisplein een Mariakerk met het eerste kerkhof van Apeldoorn. Die werden in 1842 gesloopt en geruimd om plaats te maken voor een nieuw raadhuis met een marktplein. Aan de Loolaan werd in 1829 een nieuwe begraafplaats geopend. Na bijna honderd jaar werd werd de begraafplaats in 1923 gesloten en tenslotte in 1953 geruimd. Op de plaats van de begraafplaats werd Schouwburg Orpheus gebouwd, die in 1965 is geopend.
Er zit niet zomaar een knik in het Apeldoorns Kanaal
Iedereen weet: er zit een knik in het Apeldoorns Kanaal. Maar waarom eigenlijk? Het is de zogenaamde Knik van Freule Sweertje. Een stukje geschiedenis:
Zeeheld en Apeldoornse weldoener Jan Hendrik van Kinsbergen (1735) woonde van 1798 tot zijn overlijden op 22 mei 1819 op landgoed Welgelegen aan de oever van het Apeldoorns Kanaal en sinds 1798 woonden drie baronessen en tevens zussen bij hem in.
Freule Sweertje, eigenlijk Assuera Johanna, was de laatste van drie baronessen die er woonde, tot haar overlijden in 1839.
In 1846 werd besloten het Apeldoorns Kanaal door te trekken naar Dieren. Maar omdat in het testament van Freule Sweertje stond dat er de komende twintig jaar niks mocht veranderen aan het landgoed Welgelegen, werd het kanaal om het landgoed heen gegraven.
In 1917 kocht de gemeente het in verval geraakte landgoed om er een industrieterrein te realiseren. Het huis werd gesloopt en de vijver gedempt. Inmiddels heeft dit industrieterrein plaatsgemaakt voor nieuwbouwwoningen.
Ook leuk om te weten: Fietsbrug de Freule dankt zijn naam aan de Freule Sweertje.
