Apeldoornse architect Herman (37) wil historische panden rond binnenstad redden: ‘Geven identiteit aan de woonomgeving’

Herman van Essen (37) is architect in Apeldoorn en maakt zich zorgen over de staat van sommige historische panden rond de binnenstad. We maken een wandeling langs drie panden die nu ‘een doorn in het oog’ zijn, maar waar je parels van kunt maken, aldus Herman. “Je moet ervoor waken dat alle historische panden zonder monumentstatus verloren gaan.”

We ontmoeten Herman van Essen vlakbij zijn woning en kantoor aan de Molenstraat-Centrum. De architect is een zoon van Herman van Essen, eigenaar van Van Essen Electronics, dat al 44 jaar in een pand verderop zit. “We staan hier bij één van de oudste stukjes van Apeldoorn”, weet de Apeldoorner. “En mijn familie heeft hier een lange geschiedenis. Hierachter staan nog oude stallen. Mijn betovergrootvader hield er koeien en varkens voor zijn slagerij.”

We hebben een afspraak met Herman omdat hij zich zorgen maakt om het lot van sommige historische panden rond de binnenstad, “die bedreigd worden in hun bestaan”, schrijft de architect in een mail naar de redactie van indebuurt. Voor twee specifieke panden heeft hij alvast restauratieplannen gemaakt. Wij zijn benieuwd en maken een wandeling langs de ‘verminkte’ panden van zijn keuze.

Veldhuisstraat 52

We lopen de hoek om, richting een grotendeels dichtgetimmerd pand aan de Veldhuisstraat 52. “Dit was vroeger een radiofabriekje, van J.T. van Harmelen. Op de hoek aan de Molenstraat had hij zijn winkel.” Sinds enkele decennia is het voormalige fabriekspand in bezit van de gemeente, zegt Herman. “Ik heb contact met de gemeente gehad over het pand en die wil het mogelijk slopen. Terwijl je er heel goed een mooi karakteristiek woonhuis van kunt maken.”

Sleep het balkje over de foto om Hermans ontwerp te zien. Meer indrukken vind je op zijn website.

We wandelen door over de Sophialaan en stoppen even ter hoogte van de Talens fabriek. “Op de plek van de parkeerplaats wil de gemeente een 21 lagen hoge woontoren – dat is anderhalf keer het Kadaster – neerzetten. Zo zonde, want je haalt daarmee alle ruimte voor het mooie kantoorpand van Talens weg. En de zichtas over de Havenweg (naar het Potlood, red.) verdwijnt ook. Ik zou hier liever een parkje zien verschijnen.”

Tot zover zijn eveneens grote zorgen over de grootse woonplannen in dit gebied, als architect, maar ook als buurtbewoner.

Sophiaplein 2

We komen aan bij de ‘grote witte villa’ op de hoek van het Sophiaplein met de Stationsstraat. “Een doorn in het oog”, zegt de bouwkunstenaar. “Het is hoog tijd dat hier wat mee gaat gebeuren. Vroeger was dit een bakstenen villa met mooie karakteristieke elementen. Er stond een soortgelijke villa naast”, wijst Herman (op de plek waar nu een appartementencomplex staat, zie foto, red.), aan het voormalige Sophiapark, dat al is opgeofferd voor het busstation.”

We lopen verder. De hele Stationsstraat en ook de Kanaalstraat stonden vol met mooie 19e-eeuwse panden. In dat pand”, wijst de ondernemer naar Chillerz op nummer 21, “zat meer dan honderd jaar geleden al een café.”

Kanaalstraat 19-21

We komen aan in de Kanaalstraat, bij een pand gebouwd in 1879 (!). “Een flink verminkt pand. Ik heb tekeningen opgevraagd. De oudste stammen uit 1924, wat het lastig maakte een reconstructie te maken. Het pand had een mooi balkon met gietijzeren kolommen, een baldakijn – dat is een soort afdakje – boven het balkon, en een attiek (een verhoging bovenop de kroonlijst van de gevel, red.).”

Het naastgelegen pand op nummer 23 stamt uit dezelfde tijd, weet Herman. “De achtertuinen van de panden hier aan de straat waren ontzettend diep en liepen helemaal door tot aan de Grift, dat toen ook nog een mooi schoon beekje was.”

Sleep het balkje over de foto om Hermans ontwerp te zien. Meer indrukken vind je op zijn website.

Alsof er aan de voorgevel niet genoeg aan de hand is, is het ook flink mis aan de achterkant. Daar zijn illegale aanbouwen aangebracht. Het is een treurige aanblik.

“Dit is het laatste stukje historische bebouwing aan de Kanaalstraat”, zegt de architect. “Daarom is het belangrijk dat we ervoor waken dat deze niet ook verloren gaat. De historische panden geven identiteit aan de woonomgeving en vertellen het verhaal van de plek.”