Toen in: achter deze deur aan de Prinsengracht zat vroeger een pretpark

In de 16 eeuw stond er een pretpark midden in onze stad. Of nou ja, destijds was het aan de rand van de stad. De Jordaan en de Grachtengordel bestonden namelijk nog niet. Het is nu niet meer voor te stellen, maar als je goed zoekt, vind je nog wat overblijfselen.

Het poortje aan de Prinsengracht 338 is op het eerste oog een doodnormale deur. Bewoners met fietsen lopen in en uit. Eromheen en erboven is niets bijzonders te zien. Toch schuilt er een gigantische tuin achter deze deur. Deze tuin was vroeger een ‘pretpark’ waar Amsterdammers heen gingen op een vrije dag genaamd: Het Doolhof.

Boven de deur hing een bord waarop stond:

Blijft voor deze POORT niet Staan.
Treedt Binnen Lieve Jeugdt, het DOOLHOF
Thans Vernieuwt Bied u de Schoonste Vreugd
Fontijn en Orgel Spel Vertoning naar ’t Leven
Dit Alles zal aan u Veel stof tot Blijdschap Geven.

Tekst gaat verder onder de afbeelding>

Fontein

Op het hoge dak boven de poort speelde op gezette tijden een orkestje om klanten te trekken. Na binnenkomst door het poortje kwam je op een binnenplaats met twee fonteinen. Een ervan, geïnspireerd op de Bijbel, stelde een walvis voor die Jonas uitspuugde. Ook waren er zogeheten bedriegertjes aangebracht, die onverwacht water konden sproeien. Als je het binnenplaatsje overstak, kwam je bij de ingang van een doolhof met in het midden een koepel.

Tekst gaat verder onder de afbeeldingen>

3

de Oude Doolhof Amsterdam

Het ‘pretpark’ raakte bekend in binnen- en buitenland. Mensen kwamen van heinde en verre om dit gezellige tafereel te bekijken. Na 1612, toen de grachtengordel en de Jordaan werden aangelegd, kwam de Oude Doolhof binnen de stadgrenzen te liggen. Een nieuwe eigenaar liet een beeldengalerij bouwen. Buiten de galerij stonden bankjes waar iets gegeten kon worden en ernaast was een klein speeltuintje. Op de tekening hieronder zie je de plattegrond van de Oude Doolhof.

Tekst gaat verder onder de tekening>

David en Goliath in het Amsterdam Museum

Leuk weetje: de beeldentuin werd destijds opgeleukt met een enorm beeld van David en Goliath. Dat beeld staat nu in het Amsterdam Museum en kun je nog steeds bekijken.

Tekst gaat verder onder de afbeelding>

De Oude Doolhof heeft bijna driehonderd jaar bestaan, tot 1862. De gemeente nam bij sluiting de grond over en heeft er een armenschool gebouwd. Daarvan is nu alleen nog de dienstwoning op Prinsengracht 344 over.

Benieuwd hoe de tuin er vandaag de dag bij ligt? Het is inmiddels een binnentuin voor bewoners rondom de Prinsengracht 338. Eens in de zoveel tijd wordt er een open dag georganiseerd waarop iedereen welkom is om een kijkje te komen nemen.

4

Met grote dank aan: Mieke Lunenberg, gids van Mee in Mokum.