Het is geen nieuws dat er in het Westen een negatief beeld van de islam heerst. Gegrond of niet, vaak worden ‘islam’ en ‘radicalisering’ in dezelfde zin genoemd. Fotograaf Marwan Bassiouni (37) betreurt dit beperkte beeld van zijn religie en hoopt er met zijn fotografieproject New Dutch Views een nieuw licht op te schijnen. Marwan: “Ik legde al 53 van de circa 400 moskeeën in Nederland vast.”
En wel op een spectaculaire manier. Marwan fotografeert de moskeeën van binnenuit. Eerst zoekt hij een raam dat uitkijkt op een typisch Nederlands landschap en dan legt hij het geheel vast. “Ik ga heel Nederland door. Het landschap is daardoor iedere keer anders. Ik bezocht bijvoorbeeld een gebedszaal in een klein dorp vanwaar je uitkijkt op een weiland. In Amsterdam maakte ik een foto met de A’DAM Toren op de achtergrond. De sferen in al deze foto’s zijn zo anders; dat vind ik heel interessant.”
Tekst gaat verder onder foto’s>
In 2018 begon Marwan aan New Dutch Views: het eindproject van zijn fotografie-opleiding aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. In de jaren erna publiceerde Marwan er een boek over, ontving hij allerlei fotografieprijzen en kwam zijn werk te hangen in onder andere Zurich en Parijs. Maar klaar is zijn project nog lang niet. Marwan: “Ik hoop eind dit jaar 70 moskeeën in Nederland te hebben gefotografeerd en mijn volgende boek uit te brengen. Daar komen ook verschillende foto’s uit Amsterdam in te staan. Sinds ik in Bos en Lommer woon, ben ik me namelijk meer gaan focussen op de moskeeën in onze hoofdstad. De foto’s die ik maak in Amsterdam brengen een heel specifiek gevoel met zich mee. Je kan de omvang van de stad echt voelen en er straalt een bepaalde hardheid van af.”
Zijn eigen moskee in Bos en Lommer heeft hij niet op de foto gezet. “Tja, het uitzicht is gewoon niet top vanuit mijn moskee”, lacht Marwan. “Wel schoot ik laatst een mooi beeld vanuit een moskee in Zuid, waar de sfeer wat meer verloederd is: minder schoon, heel compact. Precies wat je van een grote, drukke stad verwacht. Ik kan dit plaatje nu helaas nog niet delen, maar in mijn volgende boek kun je hem zien.”
Typerend voor Marwans foto’s is de sereniteit die ze uitstralen. Marwan: “Ik probeer de kleine dingen vast te leggen. De vogeltjes buiten, misschien een kleine gracht, het licht dat binnen op een gebedskleed valt. Daarmee wil ik een ander beeld van de islam en de Westerse moslimgemeenschap creëren dan dat extreem negatieve beeld dat ik van kinds af aan in de media heb zien verschijnen. Niet alleen de islam, maar religie in het algemeen wordt al gauw geassocieerd met geweld, radicalisme, mensenrechtenschending en achtergesteldheid. En dat is niet de volledige waarheid. De islam die ik ken is niet zo.”
Tekst gaat verder onder foto>
Hoe hij de islam dan wil neerzetten in zijn werk? Marwan: “Ik kan dat niet met woorden uitleggen, anders had ik er wel een tekst over geschreven. In elk geval wil ik een beeld creëren dat ver af staat van de politiek en van de typische journalistieke beelden waarin de focus ligt op clichés. Mijn doel is om mensen met deze foto’s een ervaring aan te bieden. Ik nodig de kijker uit om op te gaan in het moment, en spiritueel geëngageerd te zijn. Wat iemand precies zou kunnen denken, voelen of ervaren bij de moskeeën die ik heb gefotografeerd, wil ik niet voor een ander invullen; het gaat mij erom dat het anders is dan de stroom van negatieve beelden die we via de media krijgen. Ik heb toch geen invloed op iemands interpretatie. Die is onlosmakelijk verbonden met de persoonlijke kennis en emotionele staat van diegene op dat moment.”
Kunst is een ervaring die voorbijgaat aan woorden.
Marwan: “Ik zie niet alleen mijn eigen werk, maar kunst in het algemeen als een ervaring die voorbijgaat aan woorden. Het is tegenwoordig heel gebruikelijk om kunst te marketen met woorden, door uitleg te geven aan het kunstwerk. Ik vind dat geen goede trend. Een esthetische ervaring is wat mij betreft het opgaan in het werk dat je voor je ziet; opgaan in het moment. Als fotograaf moet je dan juist onzichtbaar zijn.”
Voor de full experience is het volgens Marwan aan te raden om naar een van zijn exposities te gaan. “Het is heel anders om mijn foto’s verkleind in een boek te zien dan in het groot tijdens een expositie. Dan zijn mijn werken maar liefst 1,65 bij 1,25 meter groot. En kan je ze van twee afstanden bekijken. Eerst kijk je naar het geheel, vervolgens loop je ernaartoe en bekijk je het van dichtbij. Alsof je daadwerkelijk door een raam naar buiten kijkt. Zo kijk ik naar mijn foto’s. En ik probeer ondertussen niet na te denken, alleen maar rond te kijken naar de details. Als ik in dat moment vergeet dat ik naar een plaatje zat te kijken, dan vind ik mijn foto ‘geslaagd’.”
Tekst gaat verder onder foto>
New Dutch Views is tot 6 maart 2022 te zien in Dürst Britt & Mayhew in Den Haag. In de komende jaren hoopt Marwan hier verschillende series aan toe te voegen. Niet alleen zijn nieuwste foto’s van moskeeën in Nederland, maar van heel Europa. Marwan: “New Dutch Views is eigenlijk onderdeel van een veel groter project: New Western Views. Ik wil niet alleen Nederlandse moskeeën en landschappen op de foto zetten, maar ook uit andere Westerse landen die sterk op Nederland lijken wat de geschiedenis en ontwikkeling van de moslimgemeenschap betreft. Zoals het Verenigd Koninkrijk. Het kost alleen veel tijd om de moskeeën uit te zoeken, ernaartoe te reizen, ze te fotograferen en vervolgens de beelden te editen. In het VK alleen al bevinden zich zo’n 2000 moskeeën. Ik ben dus nog jaren zoet met dit project.”
In onze gids
Populaire rubrieken
Topper
